آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار

توسعه نهادهای مالی گامی موثر در گسترش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار توسعه نهادهای مالی را گام موثری در گسترش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم برشمرد.

به گزارش کالاخبر به نقل از سنا، مجید عشقی در جریان بازدید از از مرکز خدمات مشتریان کارگزاری مفید،با بیان اینکه شرکت‌های کارگزاری نقطه اتصال بازار سرمایه آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار و مشتریان هستند، اظهار کرد: شرکت کارگزاری مفید یکی از نهادهای مالی پیشرو در بازار سرمایه است. بنابراین، توسعه این نهاد مالی و مرکز خدمات کارگزاری مفید جای خوشحالی دارد و امید می‌رود سایر نهادهای مالی بتوانند خدماتی با این گستردگی و کیفیت ارائه کنند.

وی با اشاره به گسترش بازار سرمایه طی ۲-۳ سال اخیر تصریح کرد: اکنون بازار سرمایه قابل مقایسه با گذشته نیست و سرمایه‌گذاری مستقیم، با اتفاقاتی که در سال ۹۹ نمود پیدا کرد، یکی از دغدغه‌های جدی سازمان به‌شمار می‌رود.

او ادامه داد: یکی از دلایل اتفاقات و فراز و فرودهای اواخر سال۹۸ و ۹۹، عدم آشنایی سرمایه‌گذاران تازه وارد به بازار سرمایه بود و ریزش بازار پس از این زمان، بی اعتمادی را در پی داشت که جبران این بی‌اعتمادی، زمان بر خواهد بود.

رییس سازمان بورس اقدامات صورت پذیرفته در بازار سرمایه را در راستای بازگشت اعتماد عمومی نسبت به این بازار برشمرد و گفت: اکنون باید تمرکز از سرمایه‌گذاری مستقیم مهار شود و با ایجاد بسترهای مناسب، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به شدت توسعه یابد.

او شرکت‌های کارگزاری را همواره یک گام جلوتر از سازمان بورس و ارکان بازار برشمرد و عنوان کرد: اگرچه بیان این مطلب شاید از سوی رئیس سازمان بورس عجیب باشد، اما این واقعیتی است که وجود داشته و باید ارکان بازار و نهاد ناظر بازار با سرعت خود را به این حد برساند تا ترویج سرمایه‌گذاری غیر مستقیم با سرعت و شتاب بیشتری در جامعه نهادینه شود.

عشقی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری مستقیم، هیجانات و فشار به سامانه‌ها را در پی دارد، اذعان کرد: ورود حجم گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران خرد به معاملات مستقیم بازار در هیچ جای دنیا مشاهده نمی‌شود زیرا ورود حجم بالای سرمایه‌گذاری خرد به بازار سرمایه در ایران و معامله خرد آنها، فشار سنگینی را به سامانه‌های نظارتی، سامانه‌های معاملاتی، تسویه و سامانه‌های کارگزاری‌ها وارد می‌کند.

او با تأکید بر گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم خاطرنشان کرد: سازمان بورس با صدور مجوزهای جدید برای صندوق‌ها، سبدگردانی و خدمات حول محور سرمایه‌گذاری غیر مستقیم، تلاش کرده تا سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را توسعه دهد.

آشــنايي با ارکان حقوقي ســـازمان بورس اوراق بهـــادار

پرسش: بورس از لحاظ قانوني چه جايگاهي دارد و داراي چه ارکاني است؟
پاسخ: در اصطلاح بورس به محلي اطلاق مي شود که در آنجا پاره اي اوراق بهادار يا کالاهاي متحد الشکل، تحت ضوابط معيني قيمت گذاري و سپس معاملات، بر روي آن ها انجام مي گيرد و ارکان آن عبارتند از: شوراي بورس، هيأت پذيرش اوراق بهادار، سازمان کارگزاران بورس، هيأت داوري بورس.
پرسش: قيمت يك سهم تحت تأثير چه عواملي است؟
پاسخ: قيمت سهم غالباً تحت تأثير دو گروه از عوامل است: عوامل دروني يعني وضعيت شركت هايي كه سهام آن ها در بورس مورد معامله قرار مي گيرد. عوامل بيروني كه غالباً شركت ها بر آن كنترلي ندارند، مانند عوامل اقتصادي و سياسي.
پرسش: سهام داران شركت هاي پذيرفته شده در بورس از چه مزايايي استفاده مي كنند؟
پاسخ: با توجه به امكاناتي كه بورس در اختيار دارد مي تواند با اعزام نمايندگان خود به مجامع عمومي شركت ها و از طريق مؤسسات حساب رسي معتمد بورس از تضييع حقوق سهامداران جزء كه از طريق بورس سهام‌دار شده اند، در شركت جلوگيري نمايد. در ضمن اگر سهام‌داران احتياج به پول نقد داشته باشند مي توانند سهام خود را از طريق اين بازار به سهم تبديل كنند.
پرسش: با چه مبالغي مي توان سهام خريد؟
پاسخ: در خريد سهام محدوديتي وجود ندارد و هركس مي تواند از يك سهم تا هر تعدادي كه مايل باشد، سهم براي خود، فرزندان صغير يا افراد تحت تكفل خريداري نمايد، و در اين زمينه هيچ گونه محدوديتي وجود ندارد.
پرسش: آيا سهام تمام شركت ها در بورس مورد معامله قرار مي گيرد؟
پاسخ: خير، اولاً شركت ها بايد به صورت سهامي عام باشند و دوم اين كه قيمت آن ها در فهرست نرخ هاي بورس اوراق بهادار درج شده باشد.
پرسش: چگونه مي توان به خريد و فروش اوراق بهادار يا سرمايه گذاري در بورس اقدام کرد؟
پاسخ: براي خريد يا فروش سهام بايد به يکي از کارگزاران مجاز مراجعه شود. اين کارگزاران بر اساس سفارش و در مقابل دريافت کارمزد، اقدام به خريد يا فروش سهام از طريق سامانه معاملاتي بورس تهران خواهند کرد.
پرسش: منظور از کارگزاران مجاز چيست ؟
پاسخ: کارگزاران مجاز، اشخاص حقوقي آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار هستند که مجوز کارگزاري از سازمان بورس و اوراق بهادار دريافت کرده اند و هم‌چنين به عضويت بورس اوراق بهادار تهران درآمده اند.
به عبارت ديگر فقط اين کارگزاران، مجاز به خريد و فروش اوراق بهادار در بورس به حساب خود يا مشتريان خود هستند. در شرايط فعلي، حدود يک صد شرکت کارگزاري داراي مجوز فعاليت در بورس تهران هستند.
پرسش: چگونه سفارش هاي مشتريان وارد سامانه معاملاتي مي شود و شيوه اجراي سفارش ها چگونه است؟
پاسخ: سفارش هاي مشتريان از طريق ايستگاه هاي معاملاتي کارگزاران که به سامانه معاملاتي متصل است، وارد سامانه معاملاتي مي شود. سامانه معاملاتي بورس تهران يک سيستم پيشرفته رايانه اي است که به صورت خودکار و بر اساس اولويت قيمت و زمان ورود سفارش، سفارش‌هاي خريد و فروش وارد شده را با يکديگر منطبق مي کند.
پرسش: چگونه مشتريان گواهي سپرده و وجوه نقد خود را در اختيار کارگزار قرار مي دهند؟
پاسخ: مشتريان بايد هم زمان با تکميل فرم سفارش خريد يا فروش، وجوه نقد و گواهي سپرده سهام يا اصل برگه سهام خود را تحويل کارگزار نمايند و کارگزاران مسئول انجام تسويه معاملات با شرکت سپرده گذاري هستند. البته در عمل بيشتر مشتريان ترجيح مي دهند که گواهي سپرده سهامي که قبلاً خريداري کرده اند نزد کارگزار باقي بماند تا در زمان فروش نيازي به تحويل آن نباشد. هم چنين پرداخت وجه خريد سهام هم از طريق واريز به حساب کارگزاري انجام مي شود.
پرسش: چگونه مي توان از ميزان دارايي سهام در شرکت هاي بورس مطلع شد؟
پاسخ: با مراجعه به شرکت سپرده گذاري مرکزي و ارائه اسناد و مدارک، يک کد و رمز عبور دريافت مي شود که از طريق آن مي توان در هر زماني با ورود به اينترنت و سايت شرکت سپرده گذاري مرکزي اطلاعات سهام را دريافت نمود. همچنين مي توان با مراجعه به کارگزاري که سهام از او خريداري شده و حساب نزد وي مي باشد، مراجعه حضوري يا غير حضوري انجام داد تا اطلاعات حساب در اختيارقرار گيرد.
پرسش: اگر فيش واريزي در سيستم ثبت شده و در حساب اينترنتي نيز سند واريزي ثبت شده باشد و به مانده حساب افزايش يابد و ليکن در حساب آنلاين هم چنان مانده حساب افزوده نشده باشد، دليل اين مغايرت چيست؟
پاسخ: معاملات آنلاين مانده حساب هاي کاربر در ابتداي وقت معاملات بروز مي شود و پس از آن در طول ساعات معاملاتي اين مانده حساب ها با عمليات خريد و فروش تغيير مي کنند. بنابراين چنان چه تمايل به استفاده از مبلغ واريزي در معاملات آنلاين باشد، بايد يک روز قبل نسبت به واريز مبلغ و ثبت فيش واريزي اقدام شود.
پرسش: چگونه فروشندگان سهام پول خود را دريافت مي کنند؟
پاسخ: تسويه معاملات، سه روز پس از انجام معامله صورت مي گيرد. اين تسويه به صورت خالص (مجموع فروش- مجموع خريد) و در سطح کارگزار است و کارگزاران بر اساس خالص خريدها و فروش هاي انجام شده، بدهکار يا بستانکار، شرکت سپرده گذاري خواهند بود. کارگزاران خالص خريد (خريد بيشتر از فروش) خالص تعهدات خود را به حساب شرکت سپرده گذاري واريز و کارگزاران خالص فروش (فروش بيشتر از خريد) مابه التفاوت فروش را از شرکت سپرده گذاري دريافت خواهند کرد. به عبارت ديگر، در مجموع پرداخت هاي شرکت سپرده گذاري معادل دريافت‌هاي آن خواهد بود. زيرا در مقابل يک کارگزار بدهکار آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار يک کارگزار بستانکار وجود دارد.
تسويه مشتريان با کارگزاران هم پس از تسويه کارگزار با شرکت سپرده گذاري انجام مي شود و کارگزار وجوه مربوط به فروش را به حساب فروشنده واريز و يا به صورت نقدي به وي پرداخت مي کند. خريداران هم بايد هم زمان با ارسال دستور خريد، وجه آن را به حساب کارگزار واريز کنند.
پرسش: در صورت بروز هر گونه اختلافي در معاملات بورس، مرجع حل اختلاف کجاست؟
پاسخ: به موجب قانون در صورت بروز هرگونه اختلافي بين کارگزاران، بازارگردانان، معامله‌گران، مشاوران سرمايه گذاري، ناشران، سرمايه‌گذاران و ساير اشخاص ذيربط ناشي از فعاليت حرفه‌اي آن ها، کانوني مأمور رسيدگي به کليه اختلافات فعالان بازار سرمايه است که در صورت عدم حصول توافق در"کميته سازش" در اين کانون‌ها، موضوع به هيأت داوري ارجاع داده خواهد شد.
پرسش: ترکيب هيأت داوري چگونه است؟
پاسخ: هيأت داوري متشکل از سه عضو مي‌باشد که يک عضو توسط رئيس قوه قضاييه از بين قضات با تجربه و دو عضو از بين صاحب نظران در زمينه‌هاي اقتصادي و مالي به پيشنهاد سازمان و تاييد شورا، به اختلافات رسيدگي مي‌نمايند. رياست هيأت داوري با نماينده قوه قضاييه خواهد بود و مدت مأموريت اعضاي اصلي و علي البدل دو سال مي‌باشد و انتخاب مجدد آنان حداکثر براي دو دوره ديگر بلامانع است.
پرسش: آراء هيأت داوري آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار چگونه قابل اجراء و شکايت است؟
پاسخ: آراي صادره از سوي هيات داوري قطعي و در حکم اسناد لازم‌الاجرا است و اجراي آن به عهده دواير اجراي ثبت اسناد و املاک مي‌باشد. ليکن به لحاظ اين که جزو مراجع شبه قضايي تلقي مي شوند، از لحاظ شکلي و از حيث رعايت قوانين و مقررات در ديوان عدالت اداري، قابل شکايت مي باشند.

ناظر بازار بورس کیست؟

اگر به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اید احتمالا سوالات زیادی در ذهن شما است که ضمن ساده بودن، پاسخ واضحی برای آن وجود ندارد. یکی از این سوالات این است که ناظر بازار بورس کیست و اصطلاح “ناظر بازار” به چه معنی است. ناظر بازار بورس نقش مهمی در نظارت بر نحوه انجام معاملات بورس بر عهده دارد و وظیفه او ضمن نظارت بر بازار، انتشار پیام‌های مهم در مورد وضعیت نمادهای مختلف بورسی است. در این مقاله به صورت مفصل در مورد ناظر بازار صحبت خواهیم. قصد داریم ببینیم که جناب ناظر بازار کیست و چه وظایفی بر عهده دارد و پیام‌های او را از کجا می‌توان مشاهده کرد. با ما همراه باشید.

آشنایی با ارکان بازار بورس اوراق بهادار

در گذشته بورس اوراق بهادار تا سال 1384 در چارچوبی فعالیت میکرد که ذکر آن در اینجا لازم نیست. اما قوانین و ارکان این بازار در سال 1384 و با توجه به نیازهای جدید بازار سرمایه، مورد بازنگری قرار گرفت و در آذرماه همان سال، قانون بازار اوراق بهادار به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

ارکان تشکیل‌ بازار اوراق بهادار در قانون جدید عبارتند از:

• شورای عالی بورس و اوراق بهادار
• سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا)
• بورس اوراق بهادار تهران

هر کدام از این ارکان وظیفه خاصی برعهده دارند. شورای عالی بورس و اوراق بهادار بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است و سبا و بورس اوراق بهادار تهران زیر نظر شورای عالی بورس فعالیت می‌کند. اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار عبارتند از:

• وزیر امور اقتصادی و دارایی که ریاست شورا را بر عهده دارد؛
• وزیر بازرگانی؛
• رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی‌ ایران؛
• روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران؛
• رییس سازمان بورس و اوراق بهادار که به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان نیز انجام وظیفه خواهد کرد؛
• دادستان کل کشور یا معاون او؛
• یک نفر نماینده از طرف کانون‌ها؛
• سه نفر خبره مالی منحصراً از بخش خصوصی؛
• یک نفر خبره منحصراً از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذی‌ربط.

کدام رکن بازار وظیفه نظارت بر روند معاملات را بر عهده دارد؟

بر اساس قانون جدید بازار اوراق بهادار، نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد شد تا زیر نظر شورای عالی بورس به نظارت بر اجرای قوانین و مقررات بپردازد. به عبارتی مقام ناظر بازار اوراق آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس اوراق بهادار تقسیم شد.

بنابراین ناظر بازار بورس در واقع سازمان بورس و اوراق بهادار است که زیر نظر شورای عالی بورس و اوراق بهادار فعالیت میکند. شاید این روابط عجیب و غریب یک روز دوباره مورد بازنگری قرار گیرد و مقام ناظر آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار بازار به نهاد دیگری با نام دیگری واگذار شود. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص به اینجا مراجعه کنید.

ناظر بازار کیست و پیام ناظر بازار چیست؟

ناظر بازار در واقع همان کارمندان سازمان بورس هستند. هر روز ناظر بازار در زمینه‌های مختلفی اطلاعیه‌ها و پیام‌هایی را به اهالی بازار مخابره میکنند. به این پیغام‌ها که از سوی ناظر بازار منتشر میشود “پیام ناظر بازار” می‌گویند. اما پیام‌های ناظر بازار معمولا شامل چه مواردی است؟

پیام‌های ناظر بازار شامل چه مواردی است؟

• خبر توقف نماد‌های بورسی و علت آن
• خبر بازگشایی نمادهای بورسی و جزئیات مربوط به آن
• پیام‌های مربوط به عرضه‌های اولیه
• انتشار خبری مهم پیرامون یک شرکت بورسی
• تغییرات در نحوه و زمان معامله برخی از نمادهای بورسی و یا تغییر در زمان معاملات کل بازار بورس یا فرابورس
• تغییر دامنه نوسان قیمت سهام

چگونه می توان پیام‌ها و اطلاعیه‌های ناظر بازار را مشاهده کرد؟

پیام‌های ناظر بازار به سایت مدیریت فناوری سازمان بورس (TSETMC) مخابره می‌شود و این وبسایت مرجع اصلی انتشار این اطلاعیه‌ها و پیام‌ها است. برای مشاهده پیام‌های ناظر بازار دو راه وجود دارد:

راه اول: مراجعه به سایت TSETMC

ابتدا به سایت بورس به نشانی TSETMC.COM مراجعه کنید و در بالای صفحه بر روی فهرست کلیک کنید.

در صفحه‌ای که برای شما باز می‌شود روی گزینه پیام های ناظر بازار کلیک کنید تا اطلاعیه‌های ناظر بازار برای شما نمایش داده شود (تصویر زیر).

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

در صفحه‌ی پیغام‌های ناظر بازار تمامی اطلاعیه‌ها بر حسب آخرین تاریخ انتشار آنها لیست شده است.

راه دوم: از طریق پنل کاربری کارگزاری‌ها

تمامی کارگزاری‌ها در پنل معاملاتی خود پیام‌های ناظر بازار را به صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهند. معمولا آیکونی کوچک در بالای صفحه برای این منظور تعبیه شده است که با مراجعه به آن می‌توانید پیام‌های ناظر در روز جاری را مشاهده کنید. برای مثال در کارگزاری مفید آیکون مربوط به پیام‌های ناظر بازار را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

تلفن ناظر بازار بورس

اگر به دنبال راه‌های تماس با ناظر بازار بورس هستید می‌توانید از لینک به تلفن ناظر بازار دسترسی پیدا کنید.
تلفن ناظر بازار

همچنین برای طرح شکایات خود در خصوص مشکلات مربوط به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس (ناشران بورسی) و شکایات از شرکت‌های کارگزاری میتوانید از طریق لینک زیر شکایات خود را ثبت کنید.
طرح شکایات

نقش اصلی سازمان بورس در مقام ناظر

همان طور که در خلال مقاله ذکر شد سازمان بورس اوراق بهادار که مسئولیت نظارت بر بازار سرمایه را بر عهده دارد دارای وظایفی است که انتشار پیام‌ها مختلف در ارتباط با معاملات بازار یکی از این وظایف است. اما این نهاد در مقام ناظر بازار وظایف دیگری نیز بر عهده دارد.

از آن جایی که ماهیت سهام، مانند دارایی‌های فیزیکی همچون طلا، کالا، ارز و غیره مشهود نیست، احتمال تخلفات مختلف در بازار سهام بیشتر خواهد بود و خریدار در بازار غیر فیزیکی به حمایت بیشتری نسبت به بازار فیزیکی نیاز دارد. علاوه بر این در بازار سهام همه تصمیمات بر اساس اطلاعات انجام می‌شود و نه مشاهده عینی. برهمین اساس می‌توان شفافیت اطلاعات را اصلی‌ترین عامل اعتماد سرمایه‌گذار و همچنین بازوی اجرایی نظارت دقیق مقام ناظر محسوب کرد. در غیر این صورت اعتماد افراد به این بازار ممکن است در معرض خطر جدی قرار بگیرد.

باتوجه به این مطلب نقش اصلی سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان مقام ناظر بسیار گسترده است که به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

پیشگیری از جرایم و تخلفات

بر طبق ماده 7 قانون بازار اوراق بهادار ،اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار سرمایه و اعلام تخلفات صورت گرفته در بازار اوراق برعهده ناظر بازار است.

نظارت بر معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی

ناظر وظیفه دارد هرگونه معاملات مشکوک را پیگیری و گزارش کند. معاملات مبتنی بر اطلاعات مخفی و نهانی مصداق معاملات مشکوک است. بر این اساس قلمرو فعالیت سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بر انجام معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی، شامل موارد زیر می باشد:

• جمع آوری اطلاعات مربوط به اطلاعات مشکوک.
• احراز هویت طرف های معاملات مشکوک.
• تحلیل سوابق معاملاتی فرد احراز هویت شده.
• تشخیص هویت اشخاصی که به اطلاعات نهانی دسترسی داشته یا می‌توانستند داشته باشند.
• تحلیل روابط بین اشخاصی که به اطلاعات نهانی دسترسی داشته یا می‌توانسته داشته باشند.
• تحلیل روابط بین اشخاصی که با طرفین معاملات مشکوک در ارتباط هستند.

سازمان بورس در این راستا سامانه ای نظارتی تحت عنوان «سمپا» راه اندازی نموده که پس از گردآوری اطلاعات دارندگان اطلاعات نهانی، نظارت الکترونیکی روزانه و مستمر بر اطلاعات این اشخاص صورت می‌گیرد.

جبران خسارات از سرمایه گذاران

در راستای صیانت از حقوق سهامدارن جزء، ناظر بازار نقش شاکی را در ارتباط با جرایم حقوقی‌ها برعهده دارد (موضوع فصل ششم قانون بازار) و مکلف به طرح شکایت می باشد. به عبارتی ناظر بازار از طرف سهامداران حقیقی میتواند علیه سهامداران حقوقی طرح شکایت کند (در صورت بروز تخلف).

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

معرفی کامل انواع اساسنامه سازمان بورس و اوراق بهادار

اساسنامه شرکت یک سند هویتی است که در آن قوانین و شرایط مشخصی در ابتدای تأسیس شرکت توسط شرکا تدوین می شود. در اساسنامه مواردی چون سیاست های کلی، سرمایه شرکت، وظایف شرکا و نحوه انتخاب و عزل مدیران و . قید می شود. لازم به ذکر است اساسنامه یک ساختار کلی دارد که برای همه ی شرکت ها یکسان است و تنها در جزئیات با یکدیگر تفاوت دارند. برخی از این اطلاعات می توانند در تحلیل بنیادی سهام مورد استفاده قرار گیرند.

مراحل تشکیل اساسنامه:

برای تأسیس شرکت ها جلسه ای تحت عنوان هیئت موسس تشکیل می شود که در این جلسه شرکای شرکت طی اظهارنامه ای تعهد کلیه سهام و گواهی بانکی حاکی از پرداخت حداقل 35% کل سهام می کنند و این اظهار نامه را به اداره ثبت شرکت ها برای ثبت اساسنامه تقدیم می کنند. شرکت های سهامی دارای 6 رکن (اساسنامه، مجمع عمومی، هیئت مدیره، مدیرعامل، بازرسان، سهام) می باشند که در این مقاله قصد معرفی و آشنایی با اساسنامه را داریم. اگر بخواهیم تعریف خلاصه تری از اساسنامه داشته باشیم، میتوانیم اساسنامه را آن دسته از مواردی که حتما باید رعایت شوند، بدانیم که در واقع از مهم ترین ارکان شرکت ها (چه سهام عام و چه سهامی خاص) که در برگیرنده محدوده وظایف و اختیارات اعضای شرکت و بازرسان و هیئت مدیره و مجامع که نشان دهنده سیاست های کلی قوانین و مقررات اجرایی شرکت است، می باشد.

ساختار اساسنامه

اساسنامه ها دارای ساختار کلی به صورت زیر می باشند.

1-نام شرکت

2-موضوع شرکت: موضوع شرکت درواقع مشخص‌کننده حیطه فعالیتی شرکت می‌باشد.

3-مدت شرکت: شرکت ها در دو نوع مدت محدود و نامحدود تشکیل می شوند و برای شرکت ها اگر قصد بازه زمانی مشخصی دارند باید به صورت دقیق قید شود.

4-مرکز اصلی شرکت: هر شرکت باید دارای مکان و آدرس مشخصی باشد. لازم به ذکر است برای تغییر آدرس شرکت، شرکا باید طی جلسه ای تحت عنوان مجمع عمومی فوق العاده اقدام نمایند. در برخی مواقع هیئت مدیره نیز میتواند نسبت به تغییر آدرس شرکت اقدام کند که این مورد مستلزم این می باشد که اختیار آن در اساس نامه ذکر شده باشد.

5-مبلغ سرمایه: در تأسیس بعضی شرکت‌ها مانند شرکت سهامی باید حداقل سرمایه فراهم باشد. به همین دلیل در اساسنامه باید مبلغ سرمایه ذکر شود. هم‌چنین در اساسنامه شرکت باید سرمایه به تفکیک آورده نقدی و غیر نقدی مشخص شود .در موقع تأسیس، سرمایه شرکتهای سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکتهای سهامی خاص ازیک میلیون ریال نباید کمتر باشد.

6-تعداد سهام بی نام و با نام و مبلغ اسمی آن ها: در شرکت های سهامی، سهام به دو نوع با نام (سهمی است که بر مالکیت شخص معینی دلالت می کند و نام و مشخصات صاحب سهم در ورقه سهم ودر دفتر ثبت سهام شرکت درج می گردد) و بی نام تفکیک می شود. در اساسنامه باید در خصوص تعداد سهام و مبلغ اسمی هر سهم تعیین تکلیف شود. برخی شرکت ها ممکن است برای برخی سهامداران سهمی تحت عنوان سهم ممتاز در نظر بگیرند. در این خصوص نیز تعداد و مبلغ سهام ممتاز و مزایای آن باید بطور کامل در اساسنامه قید گردد. لازم به ذکر است که سهام ممتاز به سهامی اطلاق می‌شود که در مقایسه با سهام عادی از امتیازاتی ویژه برخوردار باشند. برخی امتیازات شامل اعمال تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی سهام، تخصیص سود بیشتر به سهام ممتاز و . می باشند.

7-تعیین مبلغ پرداخت شده هر سهم: در اساسنامه باید مبلغ پرداخت‌شده هر سهم (1000ریال) و نحوه مطالبه مابقی آن مشخص گردد. منظور از مطالبه مابقی این است که ممکن است تمام مبلغ سهم یکجا پرداخت نشود و برای مابقی بصورت پذیره نویسی انجام شود.

8-نحوه ی انتقال سهام با نام: از آن جا که در شرکت های سهامی، سرمایه شرکت ضمانت طلب طلبکاران است و شخصیت شرکا در آن اهمیت ندارد، لذا نقل و انتقال سهام در آن آزادانه است. یعنی شریک می تواند در مواقع لزوم، با انتقال سهم خود از شرکت خارج شود. بنابراین، در شرکت های سهامی خاص آزادی انتقال سهم مورد قبول قرار گرفته است. اما به موجب ماده 41، مجمع عمومی یا مدیران شرکت می توانند این آزادی را محدود نمایند و شروطی را برای انتقال سهام قرار دهند. بنابراین ممکن است در انتقال سهام بانام شرکت شرایط خاصی حاکم باشد. بنابراین درصورتی‌که شرایطی در خصوص انتقال سهام بانام وجود داشته باشد باید در اساسنامه شرکت در خصوص آن صحبت شود.

9-طریقه ی تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس: همان‌طور که بیان شد شرکت دارای دو نوع سهام است. در هرزمانی ممکن است شرکت نسبت به تبدیل نوع سهام اقدام نماید. در این صورت باید در اساسنامه شرکت شرایط و نحوه تبدیل سهام به‌صورت کامل مشخص شود.

10- اوراق قرضه، ذکر شرایط و ترتیب آن ها: شرکت در هر مرحله ای از زمان ممکن است تصمیم به انتشار اوراق قرضه (اوراق قرضه، یک نوع سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌گذار به شخص حقوقی یا نهادی شرکتی یا دولتی پول قرض می‌دهد و طرف مقابل که همان قرض‌گیرنده است، متعهد می‌شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت نماید) نماید. برای این منظور شرایط و مدارک خاصی موردنیاز است که در هنگام تأسیس شرکت در اساسنامه در خصوص آن صحبت می‌شود.

11-شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه: در طول فعالیت شرکت ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مشکلات مالی یا بحران های اقتصادی یا افزایش ظرفیت تولید نیاز به کاهش یا افزایش سرمایه وجود داشته باشد که شرایط آن باید به طور دقیق در اساسنامه ذکر شود. افزایش سرمایه چهار نوع دارد که از محل تجدید ارزیابی، سود انباشته، آورده نقدی و صرف سهام صورت می پذیرد.

12- دعوت مجامع: مجامع مختلفی از جمله مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی، مجمع عمومی فوق العاده وجود دارد که در اساسنامه باید شرایط به همراه جزئیات (تشریفات و ترتیبات) آن برای تشکیل مجمع مشخص شود.

13-مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب اداره ی آن ها: زمانی که مجمع عمومی تشکیل می شود، در صورتی اعتبار دارد که به حدنصاب برسد. یعنی به موجب ماده 87 لایحه قانون تجارت، حد نصاب تشکیل جلسات در مجمع عمومی عادی در دعوت اول با حضور دارندگان اقلا بیش از نصف سهامی است که حق رای دارند. این حد نصاب به صورت سرمایه ای می باشد یعنی اکثریت مطلق سرمایه ای. به عنوان مثال اگر شرکت صد واحد سرمایه داشته باشد باید در دعوت اول، دارندگان حداقل 51 واحد از سرمایه حاضر شوند. این حد نصاب مانند دعوت اول مجمع عمومی فوق العاده می باشد. اگر در دعوت اول، اکثریت مذکور حاصل نشد، مجمع برای بار دوم دعوت می شود به شرط آن که نتیجه دعوت اول قید شده باشد. در دعوت دوم مجمع عمومی عادی، حضور هر تعداد از صاحبان سهام که هر مقدار از سهام شرکت را تعهد کرده باشند، کفایت می کند. پس در دعوت دوم مجمع عمومی عادی، اکثریت عددی یا سرمایه ای مد نظر نمی باشد. مثلا اگر شرکت 20 سهامدار داشته باشد، مجمع عمومی عادی در دعوت دوم با حضور سه سهامدار نیز تشکیل می شود، حتی اگر این 3 سهامدار دارای ده درصد از سرمایه باشند.

14-تعیین و تکلیف در خصوص مدیران شرکت: مواردی از جمله تعداد مدیران، نحوه انتخاب جانشینان، طرز انتخاب و . باید در اساسنامه مشخص شود.

15-تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران: در اساسنامه شرکت وظایف مدیران و حدود اختیارات آن‌ها مشخص می‌شود.

16-تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بپردازند: مدیران شرکت برای حسن انجام وظایف خود باید سهام تضمینی یا سهام وثیقه ای ضمانت کنند، مشخصات کامل این سهام در اساسنامه مشخص می‌شود.

17-انتخاب بازرسان: هر شرکت باید یک یا چند بازرس داشته باشد. تعداد بازرسان، نحوه انتخاب و حدود وظایف بازرسان در اساسنامه شرکت مشخص می‌شود. مجمع عمومی عادی در هر سال یک یا چند بازرس انتخاب می کند تا بر طبق قانون به وظایف خود عمل کنند. وظایف بازرسان براساس ماده 148-150-151-به شرح زیر می باشد:

بازرسان مكلفند درباره صحت و درستی صورت دارائی و صورت حساب دوره عملكرد و حساب سود و زیان ترازنامه ای که مدیران برای تسلیم به مجمع عمومی تهیه می کنند و همچنین درباره صحت مطالب و اطلاعاتی که مدیران در اختیار مجامع عمومی گذاشته اند، اظهارنظر کنند.

بازرسان باید اطمینان حاصل نمایند که حقوق صاحبان سهام در حدودی که قانون و اساسنامه شرکت تعیین کرده است، بطور یكسان رعایت شده باشد و در صورتی که مدیران اطلاعاتی برخلاف حقیقت در اختیار صاحبان سهام قراردهند، بازرسان مكلفند که مجمع عمومی را از آن آگاه سازند. بازرس یا بازرسان موظفند با توجه به ماده 148 این قانون گزارش جامعی راجع به وضع شرکت به مجمع عمومی عادی تسلیم کنند. گزارش بازرسان باید لااقل ده روز قبل از تشكیل مجمع عمومی عادی جهت مراجعه صاحبان سهام در مرکز شرکت آماده باشد. بازرس یا بازرسان باید هر گونه تخلف یا تقصیری که در امور شرکت از ناحیه مدیران و مدیرعامل مشاهده کنند، به اولین مجمع عمومی اطلاع دهند و در صورتی که ضمن انجام مأموریت خود از وقوع جرمی مطلع شوند، باید به مرجع قضائی صلاحیت دار اعلام نموده و نیز جریان را به اولین مجمع عمومی گزارش دهند.

18-تعیین سال مالی: هر شرکتی باید یک سال مالی داشته باشد (سال مالی اکثر شرکت ها آخر سال می باشد). سال مالی باید در اساسنامه مشخص شود. شرکت ها برای برسی وضعیت مالی خود و تهیه گزارش ها (تزارنامه، صورت سود و زیان و . ) نیاز به یک سال مالی دارد.

19-نحوه ی انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه ی امور آن: همانطور که تشکیل شرکت توسط شرکا شکل میگیرد، در طول فعالیت شرکت ممکن است به دلایلی تصمیم به انحلال شرکت بگیرند که این موارد در قانون تجارت مفصل آمده است. انحلال اکثر شرکتها در اختیار مجمع عمومی فوق العاده است. اما به طور کلی از سه طریق میتوان نسبت به انحلال شرکت اقدام کرد: از طریق مراجعه به مراجع ذی صلاح قضایی و به حکم دادگاه، توسط ارکان تصمیم گیرنده شرکت‌ها و بوسیله صدور حکم ورشکستگی شرکت.

20-چگونگی تغییر اساسنامه: در طول فعالیت، شرکت با فراز و نشیب های متعددی رو به رو میشود که گاها لازم است برای رسیدن به اهداف شرکت، مواردی در اساسنامه تغییر یابد. چگونگی این تغییرات نیز باید در اساسنامه ی اولیه ی شرکت ذکر شود.

جمع بندی

در این مقاله با مفهوم اساسنامه ی شرکت ها آشنا شدیم و دانستیم که در اساسنامه در واقع از صفر تا صد شرکت باید توضیح داده شود. در اساسنامه مواردی ابتدایی همچون نام و موضوع شرکت، مدت و محل جغرافیایی شرکت و همچنین موارد پیشرفته تری مانند نحوه افزایش سرمایه و نقل و انتقال سهام و. ذکر شده است.

بورس اوراق بهادار تهران چیست؟ معرفی بورس اوراق بهادار تهران

در ایران اصطلاح بورس برای بازارهای کالاهای سرمایه‌ای، واسطه و مصرفی به کار می‌رود. این بازارها در یک محدوده جغرافیایی خاص تعریف می‌شوند و کالاهای عمده‌فروش و خرده‌فروش مانند بورس فرش در بازار تهران، بورس آهن و … در خود جای‌داده‌اند. فلسفه کلیدی شکل‌گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است.

بازار بورس اوراق بهادار یکی از انواع بورس است که درواقع بازار آن مرجع و بازاری رسمی و مطمئنی است که به جذب سرمایه افراد و بخش‌های خصوصی می‌پردازد تا از این راه بتواند منابع مالی پروژه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت را تأمین کند. در این مقاله قرار است به‌طور کامل با بازار بورس اوراق بهادار تهران و سازمان بورس و اوراق بهادار تهران آشنا شده و به معرفی آن بپردازیم.

بورس اوراق بهادار تهران چیست؟

قبل از پاسخ به سوال بورس تهران چیست؟یا بورس چیست؟ به این مورد میپردازیم که اوراق بهادار هر نوع ورقه یا مستندی است که تضمین‌کننده حقوق مالی قابل‌ارائه برای مالک آن باشد. به‌بیان‌دیگر، بورس اوراق بهادار تهران، نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل‌وانتقال به شمار می‌رود که می‌تواند از هر نوعی مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله و قرارداد آتی باشد. این اوراق در بازار سرمایه به سه بخش کلی اوراق بدهی، اوراق حقوق صاحبان سهام و ابزارهای مشتقه تقسیم می‌شوند. باید بدانید که پذیرش و معاملات اوراق بهادار در بورس تهران در سه قالب بازار نقد سهام و صندوق‌های قابل معامله در بورس، بازار اوراق بدهی و بازار مشتقه انجام می‌شود.

حالا اگر بخواهیم درباره بورس اوراق بهادار تهران صحبت کنیم بازاری متشکل و خود انتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، به دادوستد قرار می‌گیرد.

تاریخچه کوتاهی از بورس اوراق بهادار تهران

بورس اوراق بهادار تهران در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶ بر پایه قانون مصوب اردیبهشتت ماه ۱۳۴۵ تأسیس شد و راه‌اندازی سازمان بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۸۴ از محل آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار وجوه امانی نزد سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران تأمین شد. امروزه این بازار به شکل شرکت‌های سهامی با مسئولیت محدود یا شرکت سهامی عام اداره می‌شود که در آن سهام شرکت‌ها و اوراق مشارکت مورد معامله قرار می‌گیرد. مشخصه مهم این بازار، حمایت قانونی از صاحبان پس‌اندازها یا سرمایه‌های راکد است. پیشنهاد میکنم مقاله شرکت‌های بورس کالا را هم مطالعه کنید
دوران فعالیت بورس اوراق بهادار را می‌توان به چهار دوره تقسیم کرد:

• دوره نخست ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷
• دوره دوم ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷
• دوره سوم ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳
• دوره چهارم از ۱۳۸۴ تاکنون

ارکان اصلی بورس اوراق بهادار

در قانون تأسیس بورس چهار رکن اصلی برای اداره امور سازمان بورس ایران تعیین‌شده است:
۱٫ شورای بورس: وظیفه تعیین مقررات و همچنین نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مربوط را دارد.
۲٫ هیأت پذیرش اوراق بهادار: به‌منظور اخذ تصمیم نسبت به قبول یا رد اوراق بهادار در بورس یا حذف آن‌ها از لیست اوراق بهادار پذیرفته‌شده است.
۳٫ سازمان کارگزاران بورس و دبیر کل: وظیفه آن ایجاد تسهیلات لازم جهت خریدوفروش اوراق بهادار، نظارت بر انجام معاملات، مراقبت در حسن جریان امور و روابط بین کارگزاران و مشتریان است.(در ادامه مقاله آیا بیت کوین قانونی است را هم بخوانید)۴٫ هیأت داوری: این هیأت به اختلاف بین کارگزاران با یکدیگر و فروشندگان و خریداران اوراق بهادار با کارگزاران که از معاملات در بورس ناشی می‌شود رسیدگی می‌کند.

مزایای بورس اوراق بهادار

این بورس از دو دیدگاه متفاوت دارای مزایای مختلفی است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

۱) مزایای بورس برای شکوفایی اقتصاد

جمع‌آوری سرمایه‌های جزئی و پراکنده و انباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکت‌ها
به‌کارگیری پس‌انداز‌های راکد در امر تولید آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار و تأمین مالی دولت و مؤسسات
کنترل حجم پول، نقدینگی و تورم از طریق فروش سهام و انتشار اوراق مشارکت
بورس به‌مثابه بازار رقابت کامل
رشد تولید ناخالص ملی، اشتغال و کمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور
توزیع عادلانه ثروت از طریق گسترش مالکیت عمومی و ایجاد احساس مشارکت عمومی
افزایش درجه نقد شوندگی ثروت افراد