بازار اول و دوم بورس چیست

با کلیک بر روی « دزهراوی» می‌توان اطلاعات مربوط به معاملات این سهم را مشاهده نمود.

بازار اول و دوم بورس چیست

بازارهای مالی از انواعی برخوردارند که در مطلب انواع بازارهای مالی کدام‌اند؟؛ آشنایی با بازار سهام و بدهی به آن‌ها پرداخته شد. در این مطلب بازار بورس را به طور جداگانه بررسی می‌کنیم. ابتدا به تاریخچه بورس در جهان و ایران اشاره می‌کنیم و پس ‌از آن گام‌به‌گام به چگونگی ورود به این بازار و شناخت انواع موجود آن می‌پردازیم.

تاریخچه

واژه بورس، از شخصی به نام «واندر بورس» گرفته ‌شده است که در کشور بلژیک در قرن 15 میلادی زندگی می‌کرد. صرافان و کسانی که قصد دادوستد پول، کالا و اوراق بهادار خود را داشتند مقابل منزل او جمع شده و معاملات خود را انجام می‌دادند و به همین دلیل برای چنین مکانی واژه بورس را برگزیدند.

در سال 1460 میلادی، اولین مرکز بورس اوراق بهادار در شهر انورس بلژیک بنیان شد. اما زمانی این بازار به رسمیت شناخته شد که سهام کمپانی هلند شرقی در قرن بازار اول و دوم بورس چیست 17 در بورس آمستردام منتشر شد.

بورس‌ در بازارهای جهانی

در بازارهای جهانی امروزه چهار نوع بازار بورس وجود دارد:

• بازار کالاها یا (commodity): شامل بورس‌هایی که قیمت کالاها به‌صورت جهانی یا منطقه‌ای بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. این بازار متشکل از سه دسته عمده می‌باشد:

1. Hard: طلا و نقره و فلزات سخت
2. Soft: آب و اقلام خوراکی
3. Energy: گاز و برق و زغال‌سنگ و نفت

• بازار ارز (forex): در این بازار جفت ‌ارزهای مختلف معامله می‌شوند. یعنی ارزهای مختلف در مقابل یکدیگر تعیین قیمت می‌شوند و مورد معامله قرار می‌گیرند.
• بازار سهام (exchange): در این بازار، سهام کارخانجات تولیدی، شرکت­‌های خدماتی و. خریدوفروش می‌شوند.
• بازار اوراق قرضه (Bond market): این بازار برای ارائه اوراق قرضه از طرف دولت‌ها است که برای مشارکت مردم و جذب سرمایه آن‌ها برای طرح‌های سودآور عرضه می‌شوند.

بورس در ایران

در سال 1341 موافقت‌نامه‌ای مبنی بر تأسیس سهام در وزارت بازرگانی تنظیم شد، اما با توجه به شرایط آن زمان، نهایتاً در سال 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس ایران تصویب شد و برای اجرا به بانک مرکزی ابلاغ گردید. در نهایت بورس اوراق بهادار ایران در سال 1346 شکل گرفت و با انجام معاملاتی روی سهام بانک توسعه‌ی صنعت و معدن، به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

بورس اوراق بهادار تهران، قبل از انقلاب اسلامی رونق چندانی نداشت. پس از سال‌های انقلاب و تا قبل از برنامه پنج‌ساله توسعه اقتصادی، تغییرات زیادی در اقتصاد کشور بروز داد که این بازار هم از آن تغییرات اثر گرفت، البته می‌توان این دوره را به‌عنوان دوره تعطیلی بازار سرمایه در نظر گرفت.

برنامه پنج‌ساله اقتصادی پس از جنگ، به‌عنوان بستری برای گسترش اقتصاد، پایه بورس اوراق بهادار بود و همچنین اجرای سیاست­‌های خصوصی‌­سازی، موجب افزایش گرایش به بازار سرمایه شد. به خصوص از سال‌های 76 تا 83 بورس رونق بسیاری یافت.

به موجب تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال 1384 سازمان بورس به‌عنوان ناظر بازار سرمایه اختیارات بیشتری به دست ­آورد و بازار سرمایه بیش‌ازپیش گسترش یافت.

به مرور بورس کالا هم به عنوان بخشی از بازار سرمایه، رشد خوبی را تجربه کرد و به‌جز محصولات کشاورزی، محصولات پتروشیمی و فلزی را زیرمجموعه خود قرارداد.

در حال ­حاضر بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی، از بورس‌های بزرگی هستند که زیر نظر سازمان بورس اوراق بهادار، فعالیت می‌کنند.

بازار بورس نسبت به دیگر بازارهای منطقه‌­ای این مزیت را دارد که 37 صنعت به‌طور مستقیم در آن مشارکت دارند. همچنین اکثریت بنگاه‌های دولتی طبق قانون اساسی، خصوصی‌­سازی می‌شوند که افراد را مجاز به خرید سهم شرکت­‌های تازه خصوصی شده می‌کنند. آخرین بنگاه دولتی عرضه شده در بورس سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی است که با استقبال بالایی نیز مواجه گردید.

اگر تمایل دارید درباره عرضه اولیه‌ها بیشتر مطالعه کنید، پیشنهاد می‌شود که به مقاله عرضه اولیه چیست؟ چگونه عرضه اولیه بخریم؟ مراجعه کنید.

ورود به بازار بورس

برای انجام معاملات بازار بورس و فرابورس، داشتن کد بورسی شخص از ملزومات این کار است. کد بورسی در واقع کد شناسایی سرمایه­‌گذار است که برای هر شخص منحصربه‌فرد است.

برای ورود به بورس و دریافت کد بورسی، باید ابتدا اطلاعات خود را به طور کامل در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) ثبت کنید. این کار باعث سهولت در انجام کارهایی مانند مراجعه به کارگزاری و پر کردن تعداد زیادی پرسش‌نامه برای احراز هویت است.

در اصل سامانه سجام برای این وجود دارد که برای ورود به بازارهای سرمایه نیاز به تکرار احراز هویت نداشته باشید. پس از تکمیل اطلاعات سامانه سجام و دریافت کد رهگیری، باید به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید تا اطلاعات شما تائید شود.

زمانی بازار اول و دوم بورس چیست که اطلاعات شما به‌عنوان سرمایه‌­گذار ثبت شد، می‌توانید به کارگزاری موردنظر خود مراجعه کنید و با دریافت نام کاربری و رمز عبور مربوط به خودتان از کارگزاری، وارد بازار بورس ‌شوید و معاملات خود را انجام دهید. درگاه‌های کارگزاری، واسطه‌­هایی بین سرمایه­‌گذاران و دنیای بورس برای خریدوفروش سهام هستند.

نخستین کارگزار

نخستین کارگزار خصوصی بورس در ایران «محمود کریشچی» یک تاجر تبریزی بود که با عنوان معامله‌­گر اوراق اصلاحات ارضی، به عنوان نماینده بخش خصوصی بازار سرمایه از سال 1348 وارد بازار سهام شد.

ایشان قبل از ورود به این بازار در زمینه خرید­و­فروش اوراق اصلاحات ارضی در بانک کشاورزی فعالیت می‌کرد که به پیشنهاد یکی از مدیران بانک ملی، وارد بازار بورس شد.

انواع بورس

حال به تشریح هرکدام از سه بازار ایران یعنی بورس ارز، کالا و اوراق بهادار می‌پردازیم.

بازار خرید­و­فروش دائمی و منظمی است که در آن کالاهای مشخصی مانند گندم، شکر، مواد شیمیایی و. معامله می‌شود.

بازاری است رسمی و دائمی که در محلی معین تشکیل می‌شود و در آن اوراق بهادار، مثل سهام شرکت­‌ها و واحدهای تولیدی، تجاری و خدماتی معامله می‌شود.

بازاری که ارزها متقابلاً مبادله می‌شوند و میزان ارزش آن‌ها نسبت به هم در بازار، موجب پویا شدن بازار می‌شود. میزان نقد شوندگی در این بازار جزو ویژگی­‌های مثبت این بازار محسوب می‌شود.

بورس ایران از چهار بخش اداری تشکیل‌شده است که عبارت‌اند ­از: شورای عالی بورس، هیئت پذیرش بورس اوراق بهادار، سازمان کارگزاری بورس و هیئت داوری بورس.

این شرکت­‌ها، تعداد سهامی که در بازار اعلام می‌شود را به صورتی ارزش‌گذاری می‌کنند که ارزش شرکت تقسیم‌ بر تعداد سهام آن به‌گونه‌ای باشد که میل به خرید در بازار بالا باشد.

جاذبه بازار بورس برای مردم

اصلی‌­ترین جذابیت این بازار برای مردم، سوددهی نسبتاً خوب آن است که می‌توان گفت حداقل بیشتر از بهره بانکی است. همچنین وجود گزینه‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری از دیگر ویژگی‌های این بازار به شمار می‌رود به طوری که برای مثال طلا، اسناد خزانه اسلامی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز از گزینه‌های سرمایه‌گذاری به شمار می‌روند. (برای مطالعه بیشتر درباره اخزا می‌توانید به مقاله آشنایی با بازار و انواع اوراق مراجعه کنید؛ همچنین برای آشنایی بیشتر با صندوق‌های سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌شود که به مقاله صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟ مراجعه کنید و برای کسب اطلاع بیشتر درباره نحوه خریداری طلا در بورس می‌توانید به مقاله خرید طلا در بورس؛ دلیل و نحوه معامله طلا در بورس اوراق بهادار مراجعه کنید.)

سرمایه­‌گذاری در بازار بورس، هم به‌صورت مستقیم و هم غیرمستقیم، بر اقتصاد کشور تأثیرگذار است. از نکات مثبت آن برای اقتصاد کشور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد احساس مشارکت عمومی در فعالیت­های تولیدی و تجاری
• عملکرد به‌عنوان یک بازار کامل (بازاری رقابتی، یکسان بودن کالا، ورود و خروج آزاد و. )
• امکان تنبیه و تشویق مدیران، با استفاده از سازوکار طبیعی تغییر قیمت­‌ها
• تجهیز منابع مالی برای دولت از طریق واگذاری سهام شرکت‌های دولتی و فروش اوراق خزانه

فرابورس ایران

فرابورس اولین و تنها بازار خارج از بورس کشور است که از سال 88 فعال‌شده و تحت نظر سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت می‌کند.

فرابورس متشکل از 7 بازار است:

1. بازار اول
2. بازار دوم
3. بازار سوم (عرضه)
4. بازار پایه
5. بازار شرکت­‌های کوچک و متوسط
6. بازار ابزار مشتقه
7. بازار ابزار نوین مالی

• در بازار اول، دوم و شرکت­‌های کوچک و متوسط، معاملات و پذیرش سهام شرکت­‌های سهامی عام انجام می‌شود.
• در بازار سوم، عرضه اوراق بهادار انجام می‌شود.
• بازار پایه جهت برنامه­‌های توسعه کشوری، ایجادشده است.
• در بازار ابزار نوین مالی، کلیه ابزارهای مالی که به تائید شورای عالی بورس برسد، در این بازار قابل معامله است (مانند انواع صکوک، گواهی سرمایه­‌گذاری و. )
• بازار ابزار مشتقه (برای توضیح کامل این بازار به مطلب انواع بازارهای مالی کدام‌اند؟؛ آشنایی با بازار سهام و بدهی مراجعه کنید.)

در کدام بازار سرمایه‌گذاری کنیم؛ بورس یا فرابورس؟

شرکت‌هایی که شرایط لازم برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند می‌توانند به‌آسانی در بازار فرابورس وارد شوند. این در حالی است که بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس هم تعریف ‌شده‌اند و این دو بازار از لحاظ کارایی و عملکرد، فرق چندانی باهم ندارند.

تنها تفاوت در کیفیت شرکت‌ها و در پی آن شفافیت بیشتر در مورد فعالیت و اهمیت آن‌ها است؛ اما بعضاً سهامی در فرابورس یافت می‌شوند که از برخی سهام بازار بورس ارزشمندتر هستند. لذا بیش از اهمیت دادن به بازار باید شرکت مربوطه را بهتر شناخت و طبق آن اقدام به سرمایه‌گذاری نمود.

در مجموع می‌توان گفت مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است كه شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا میل به ورود سریع‌تر به بازار سرمایه را دارند. همچنین این شرکت‌ها می‌توانند پس از گذراندن مدت مشخصی با پیدا کردن شرایط خاصی وارد بورس شوند.

برای آشنایی بیشتر با تمام بازارهای مالی کشور می‌توانید دوره آموزشی رایگان آموزش همگانی سرمایه‌گذاری و برای آشنایی بیشتر با بازار بورس می‌توانید دوره آموزشی رایگان آشنایی با بازار بورس را مشاهده کنید.

قوانین بازارهای پایه در بورس (زرد، نارنجی و قرمز) چیست؟

اگر سرمایه‌گذار هستید از همین ابتدا باید بدانید بازار پایه فرابورس ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارد.

دلیل انرا در ادامه بخوانید.

نوع شرکت‌ها و اوراق بهاداری که در هر یک از این بازارها معامله می‌شوند، متفاوت است و شرکت‌های مختلف بر اساس شرایطی که داشته باشند می توانند در یکی از این بازارها ثبت شوند.

همچنین در بعضی موارد الزامات لیست شدن و نیز مقررات مربوط به هر یک از این بازارها متفاوت است.

مشخصات و ویژگی‌های هر یک از این بازارها در آیین‌نامه معاملات بورس تهران و آیین نامه معاملات فرابورس ایران ذکر شده است که می‌توانید از سایت سازمان بورس و اوراق بهادار (www.بازار اول و دوم بورس چیست seo.ir) انها را دریافت نمایید.

فلسفه تشکیل بازار پایه

فلسفه تشکیل بازار پایه، یکی الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشند و باید پذیرش شوند.

چنانچه شرکت‌های مزبور در بورس یا فرابورس پذیرش نشده باشد، حداقل باید ثبت شوند و معاملات آنها در یکی از بازارهای بورسی انجام شود.

اگر شرکت پذیرش شود که به بازار اصلی می‌رود، اما اگر پذیرش نشد، باید امکان انجام بازار اول و دوم بورس چیست معاملات برای شرکت سهامی عام فراهم شود که در نتیجه باید در بازار پایه باشند.

همچنین شرکت‌هایی که از بورس و فرابورس شرایط پذیرش را از دست می‌دهند یا اصطلاحا اخراج می‌شوند، باید نماد آنها در بازار پایه فرابورس بیاید و در آنجا معامله صورت گیرد.

سه دسته شرکت در بازارهای پایه در بورس حاضر هستند:

• شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
• شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.
• شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان‌تر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس

چندی پیش طی اطلاع‌رسانی سازمان بورس اوراق بهادار قرار شد اصلاحاتی برای کنترل نوسانات بازار پایه فرابورس در جهت منافع سهامداران در نظر گرفته شود.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس

بر این اساس قرار شد که سهام بازار پایه در 3 تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم‌بندی شوند.

این بازار که پیش از این شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه‌ الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم‌بندی جدید قرار شد بیشتر تحت کنترل قرار گیرد.

با توجه به این تغییرات، این سوالات ممکن است برای شما پیش آید:

• بازار پایه چه خواهد شد؟
• آیا نقدینگی از بازار پایه خارج می‌شود؟
• بازار زرد و نارنجی و قرمز پایه چیست؟
• درصد نوسان در بازار پایه چقدر است؟
• چرا برخی روزها نوسان 4 درصدی را در برخی نمادهای بازار پایه مشاهده می‌کنیم؟

برای یافتن پاسخ سوالات‌تان، ادامه مطلب را بخوانید.

پیش از رنگی کردن بازار پایه، طرح های دیگری نیز برای کنترل و اصلاح این بازار در نظر گرفته شده بود.

این طرح‌ها یا کامل نبودند یا با مخالفت فعالین بازار و مدیران سازمان همراه بود.

آخرین طرح رد شده، طرحی بود که در آن قیمت‌های خرید و فروش مشخص نبود و سهامداران با سازو کار خاصی می‌بایست اقدام به خرید و فروش سهام می‌کردند.

پس از رد شدن طرح مذکور، این بار مدیران سازمان بورس تصمیمات دیگری گرفتند. بر اساس این تصمیم مقرر شد سهام بازار الف، ب و ج در تابلو پایه زرد، نارنجی و قرمز تقسیم‌بندی شوند.

کدام سهام به بازارهای پایه زرد و نارنجی و قرمز منتقل می‌شوند؟

بر اساس دستورالعمل سازمان بورس، هر نماد با توجه به ویژگی‌های زیر در یکی از سه تابلو قرار می‌گیرد:

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل می‌شوند:

• مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• حداقل 1 صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه نارنجی” منتقل می‌شوند:

• ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوی “پایه زرد” یا تابلوی “پایه قرمز” نباشند.
• اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هریک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی گروه از نوع عدم اظهار نظر یا اظهارنظر مردود باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه قرمز” منتقل می‌شوند:

• رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
• مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.
• ناظر در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل 3 سال مالی متوالی صورت های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

حداکثر نوسان در بازارهای پایه چگونه است؟

طی تغییرات جدید در قوانین بازارهای پایه در بورس ، انجام معاملات و دامنه نوسان‌ها به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:

• تابلو زرد بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 3% است.
• تابلو نارنجی بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 2% است.
• تابلو قرمز بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 1% است.

مبنای نوسان اعلام‌شده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است.

در خصوص نوسانات بازارهای پایه در بورس به این نکات توجه کنید:

• در صورت وجود صف خرید و فروش در سه روز متوالی در یک جهت، چنانچه صرف خرید و فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معامله دو در ده هزار (0.0002) تعداد سهام شرکت باشد در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 5، 4 و 2 درصد خواهد شد.
• از این پس امکان محاسبه سهام بازار پایه به عنوان ارزش تضمین (بازار اول و دوم بورس چیست برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.
• همچنین بر این اساس، صندوق های سرمایه گذاری مختلط قابل معامله در بورس (ETF) و صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام می‌توانند تا حداکثر 10% از دارایی های تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه گذاری کنند.

مبنای نوسان اعلام‌شده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است. در این صورت:

• سهم الف در بازار “پایه زرد”، می‌تواند نهایتاً 15% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه نارنجی”، می‌تواند نهایتاً 10% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه قرمز”، می‌تواند نهایتاً 5% نوسان در هفته داشته باشد.

مزایا و معایب قوانین جدید بازارهای پایه

• مزایا: محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام.
• معایب: احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم.

چه سهامی به بازار پایه زرد، چه سهامی به بازار پایه نارنجی و چه سهامی به بازار پایه قرمز منتقل خواهند شد؟

طبق اطلاعیه سازمان بورس در این طرح 125 شرکت به بازار پایه زرد منتقل خواهند شد و روزانه تا 3% بازه نوسان خواهند داشت. به همین ترتیب در بازار پایه نارنجی 42 شرکت و در بازار پایه قرمز 14 شرکت معامله خواهند شد.

در فایل منتشر شده توسط سازمان فرابورس، جزییات بیشتری از بازار پایه و همچنین لیست تمامی سهام بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز را مشاهده نمایید.

پرسش‌های متداول در مورد بازارهای پایه در بورس

1. چه شرکت‌هایی باید درخواست درج در بازار پایه را ارائه کنند؟

شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار باید درخواست درج در بازار پایه را به فرابورس ایران ارائه دهند. شرکت‌های مشمول ثبت نزد سازمان شامل دو گروه ذیل هستند:

1. شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها مساوی یا کمتر از 100 سهامدار و بیش از 35 سهامدار باشد و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 100 میلیارد ریال باشد.
2. شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها بیش از 100 سهامدار و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 50 میلیارد ریال باشد.

2. اولین بار شرکت‌ها در کدام تابلو بازار پایه درج می‌شوند؟

تصمیم‌گیری در خصوص نوع تابلو بر عهده کمیته درج خواهد بود.

3. آیا شرکتی که دارای سهام بی‌نام است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورتی که سهام شرکت بی‌نام باشد باید پیش از آغاز معاملات، سهام به بانام تبدیل شده و در سامانه معاملات ثبت شود.

4. آیا شرکتی که دارای سهام ممتاز است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورت وجود سهام ممتاز، باید براساس رویه اجرایی مصوب هیات‌مدیره فرابورس، امکان نقل و انتقال آنها در سامانه معاملاتی وجود داشته باشد.

5. آیا شرکت‌های تعاونی می‌توانند در بازار پایه درج شوند؟

در صورت ثبت شرکت‌های تعاونی سهامی عام نزد سازمان بورس، این شرکت‌ها می‌توانند تقاضای درج خود را به فرابورس ارائه دهند.

6. آیا شرکت‌هایی که در مرحله قبل از بهره‌برداری هستند، امکان درج در بازار پایه را دارند؟

در صورت داشتن شرایط درج در بازار پایه، منعی وجود ندارد.

7. آیا حسابرس شرکت متقاضی درج در بازار پایه، باید معتمد سازمان بورس باشد؟

بله- حسابرس شرکت حتما باید از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب شده باشد.

8. مراحل درج شرکت در بازار پایه چیست؟

پس از ارائه درخواست و تکمیل مدارک، موضوع درج شرکت در کمیته درج/هیات پذیرش، مطرح و درصورت موافقت کمیته درج/هیات پذیرش با درج شرکت در بازار پایه، باید افشای اطلاعات در سامانه کدال و سپرده کردن سهام نزد سپرده‌گذاری مرکزی انجام شود.

پس از سپرده کردن سهام و در صورت بالا بودن تعداد سهامداران، شرکت باید توزیع برگ سهام جدید را در روزنامه کثیر‌الانتشاری که آگهی‌های شرکت در آن چاپ می‌شود، آگهی کرده و پس از آن درج شرکت در بازار پایه انجام می‌شود.

9. چه اطلاعاتی باید توسط شرکت‌های درج شده در بازار پایه افشا شود؟

موارد افشا طبق دستورالعمل اجرایی افشاء اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان جهت ناشران غیربورسی است که در سایت فرابورس ایران (ifb) در قسمت قوانین و مقررات و بخش دستورالعمل‌ها قابل مشاهده است.

10. آیا شرکت‌های درج شده در بازار پایه ملزم به افشاء بودجه می‌باشند؟

خیر- شرکت‌های درج شده در بازار پایه الزامی جهت افشاء بودجه در سامانه کدال ندارند.

11. آیا امکان انتقال شرکت‌ها بین بازارها وجود دارد؟

انتقال شرکت‌ها بین بازارها، منوط به ارائه درخواست پذیرش و تکمیل فرآیند پذیرش است.

منبع: بورسینس

اشتراک این مطلب

https://pishro-asak.com/wp-content/uploads/2020/03/what-are-the-underlying-stock-markets.jpg 224 224 مجید قربانی https://pishro-asak.com/wp-content/uploads/2022/03/Pishro-Asak-Logo-v3.1-Optimized.png مجید قربانی 2020-03-26 18:00:09 2020-06-26 11:31:04 قوانین بازارهای پایه در بورس (زرد، نارنجی و قرمز) چیست؟

دفتر مرکزی:

استان تهران، شهرستان شهریار، مجتمع تجاری اداری وائین شهریار، طبقه چهارم اداری، واحد 406

بازار بورس چیست؟ + عملکرد های بازار سهام

ما در این مقاله سعی بر این داشتیم تا برای سهولت در اطلاع از (چیستی و چرایی بازار بورس) برای افراد داخل یا خارج از ایران، پرسش و پاسخ هایی که از مجموعه مالی و مالیاتی متین شده است را برایتان (در دو بخش) دسته بندی و یکجا در اختیار شما مطالعه کننده گرامی قرار بدهیم.

بخش اول

بورس سهام چیست؟

بورس اوراق بهادار به مجموعه بازارها و مبادلاتی گفته می شود که در آن فعالیتهای منظم خرید، فروش و صدور سهام شرکتهای دولتی انجام می شود. این فعالیت های مالی از طریق مبادلات رسمی نهادینه شده یا بازارهای خارج از بورس (OTC) انجام می شود که تحت مجموعه ای از قوانین مشخص کار می کنند. در یک کشور یا منطقه می تواند چندین مکان معاملات سهام وجود داشته باشد که امکان معامله در سهام و سایر اشکال اوراق بهادار را فراهم می کند.

در حالی که هر دو اصطلاح – بورس اوراق بهادار و بورس اوراق بهادار – به جای یکدیگر استفاده می شوند، اصطلاح دوم به طور کلی زیر مجموعه اصطلاح قبلی است. اگر کسی بگوید که او در بورس اوراق بهادار معامله می کند، به این معنی است که او سهام خود را در یک (یا بیشتر) از بورس (های) سهام، که بخشی از بازار بورس اوراق بهادار است خریداری کرده و می فروشد.

بورس های سهام برجسته در ایالات متحده شامل بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) Nasdaq و بورس گزینه های هیئت مدیره شیکاگو (CBOE) هستند. این مبادلات ملی پیشرو، همراه با چندین صرافی دیگر که در این کشور فعالیت می کنند، بازار سهام ایالات متحده را تشکیل می دهند.

اگرچه این بازار بورس یا بازار سهام نامیده می شود و در درجه اول برای تجارت سهام شناخته می شود، سایر اوراق بهادار مالی – مانند صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) اوراق قرضه شرکتی و مشتقات مبتنی بر سهام، کالاها، ارزها و اوراق بهادار – نیز مورد معامله قرار می گیرند.

بازار سهام _ درک بازار سهام

در حالی که امروزه می توان تقریباً همه چیز را بصورت آنلاین خریداری کرد ، معمولاً برای هر کالایی بازار مشخصی وجود دارد. به عنوان مثال: مردم برای خرید درختان کریسمس به حومه شهر و مزارع رانندگی می کنند، برای خرید چوب و سایر مواد لازم برای مبلمان منزل و بازسازی به بازار الوار محلی مراجعه می کنند و برای تهیه مواد غذایی منظم خود به فروشگاه هایی مانند Walmart می روند.

چنین بازارهای اختصاصی به عنوان بستری عمل می کنند که خریداران و فروشندگان بی شماری با یکدیگر دیدار می کنند ، با یکدیگر تعامل و معامله می کنند. از آنجا که تعداد فعالان بازار بسیار زیاد است، از یک قیمت مناسب اطمینان حاصل می شود.

به عنوان مثال: اگر فقط یک فروشنده درختان کریسمس در کل شهر وجود داشته باشد، او این حق را دارد که هر قیمتی را که دلش می خواهد شارژ کند زیرا خریداران جایی دیگر برای رفتن ندارند. اگر تعداد فروشندگان درخت در یک بازار مشترک زیاد باشد، آنها مجبورند برای جذب خریدار با یکدیگر رقابت کنند.

با کمترین یا قیمت مناسب، خریداران را خراب انتخاب می کنند و آن را تبدیل به یک بازار عادلانه با شفافیت قیمت می کنند. حتی هنگام خرید آنلاین، خریداران قیمت های ارائه شده توسط فروشندگان مختلف در یک درگاه خرید مشابه یا در درگاه های مختلف را با یکدیگر مقایسه می کنند تا بهترین معاملات را بدست آورند و فروشندگان مختلف آنلاین را مجبور به ارائه بهترین قیمت می کنند.

بازار سهام بازار مشخصی برای معامله انواع اوراق بهادار در یک محیط کنترل شده، امن و مدیریت شده است. از آنجا که بازار سهام صدها هزار نفر از فعالان بازار را که مایل به خرید و فروش سهام هستند، گرد هم می آورد. این امر عملکرد قیمت گذاری منصفانه و شفافیت در معاملات را تضمین می کند.

در حالی که بازارهای سهام اولیه قبلاً گواهینامه های سهام فیزیکی مبتنی بر کاغذ را صادر و معامله می کردند ، بازارهای سهام مدرن امروزی با کمک رایانه به صورت الکترونیکی فعالیت می کنند.

بازار سهام چگونه کار می کند

بازار سهام چگونه کار می کند

به طور خلاصه، بازارهای سهام یک فضای امن و تنظیم شده را فراهم می کنند که در آن فعالان بازار می توانند با اعتماد به نفس با ریسک عملیاتی صفر تا پایین در سهام و سایر ابزارهای مالی واجد شرایط معامله کنند. بازارهای سهام تحت قوانین تعریف شده توسط تنظیم کننده عمل می کنند، به عنوان بازارهای اصلی و به عنوان بازارهای ثانویه عمل می کنند.

بورس اوراق بهادار به عنوان یک بازار اصلی به شرکت ها اجازه می دهد سهام خود را برای اولین بار از طریق فرآیند عرضه اولیه (IPO) منتشر و به سهام عادی بفروشند. این فعالیت به شرکت ها کمک می کند تا سرمایه لازم را از سرمایه گذاران جمع کنند. در اصل به این معنی است که یک شرکت خود را به تعدادی سهام تقسیم می کند (مثلاً 20 میلیون سهم) و بخشی از آن سهام (مثلاً 5 میلیون سهم) را با قیمت (مثلاً 10 دلار برای هر سهم) به عموم مردم می فروشد.

برای تسهیل این فرآیند، یک شرکت به بازاری نیاز دارد که بتوان این سهام را فروخت. این بازار توسط بورس تهیه می شود. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، این شرکت 5 میلیون سهم را با قیمت 10 دلار برای هر سهم با موفقیت به فروش می رساند و 50 میلیون دلار بودجه جمع می کند.

سرمایه گذاران سهام شرکت را که می توانند انتظار داشته باشند برای مدت زمان دلخواه خود نگه دارند، پیش بینی افزایش قیمت سهام و درآمد بالقوه از طریق پرداخت سود سهام، می کنند. بورس اوراق بهادار به عنوان تسهیل کننده این فرآیند جمع آوری سرمایه عمل می کند و هزینه خدمات خود را از شرکت و شرکای مالی خود دریافت می کند.

بورس اوراق بهادار به دنبال انجام اولین بار انتشار سهام IPO به نام فرآیند ثبت نام، به عنوان بستری معاملاتی عمل می کند که خرید و فروش منظم سهام ذکر شده را تسهیل می کند. این بازار ثانویه را تشکیل می دهد. بورس سهام برای هر معامله کارمزد کسب می کند که در طی فعالیت بازار ثانویه بر روی سیستم عامل آن رخ می دهد.

بورس اوراق بهادار مسئولیت اطمینان از شفافیت قیمت، نقدینگی، کشف قیمت و معاملات منصفانه را در چنین فعالیت های تجاری بر عهده دارد. از آنجا که تقریباً همه بازارهای سهام عمده در سراسر جهان اکنون به صورت الکترونیکی فعالیت می کنند.

بورس سیستم های معاملاتی را حفظ می کند که به طور کارآمد سفارشات خرید و فروش از فعالان مختلف بازار را مدیریت می کنند. آنها عملکرد تطبیق قیمت را برای تسهیل اجرای تجارت در یک نمایشگاه قیمت هم برای خریداران و هم برای فروشندگان انجام می دهند.

یک شرکت ذکر شده همچنین ممکن است سهام جدید و اضافی را از طریق پیشنهادات دیگر در مرحله بعد، مانند صدور حق یا پیشنهادات بعدی، ارائه دهد. آنها حتی ممکن است سهام خود را پس بگیرند یا از لیست خود حذف کنند. بورس اوراق بهادار چنین معاملات را تسهیل می کند.

بورس اوراق بهادار اغلب شاخص های مختلف سطح بازار و خاص را ایجاد می کند، مانند شاخص S&P 500 یا Nasdaq 100 شاخصی را برای ردیابی حرکت کل بازار فراهم می کند. روشهای دیگر شامل نوسانگر تصادفی و شاخص حرکت تصادفی است.

بورس های سهام همچنین کلیه اخبار، اطلاعیه ها و گزارش های مالی شرکت را که معمولاً در وب سایت های رسمی آنها قابل دسترسی است، نگهداری می کنند. یک بورس اوراق بهادار همچنین از فعالیتهای مختلف مرتبط با معاملات در سطح شرکت پشتیبانی می کند.

به عنوان مثال: شرکت های سودآور ممکن است با پرداخت سود سهام که معمولاً از بخشی از درآمد شرکت حاصل می شود، به سرمایه گذاران پاداش دهند. صرافی کلیه این اطلاعات را حفظ می کند و ممکن است تا حدی از پردازش آن پشتیبانی کند.

عملکردهای بازار سهام

عملکردهای بازار سهام

یک بورس اوراق بهادار اصولاً عملکردهای زیر را انجام می دهد:

معامله عادلانه در معاملات اوراق بهادار: بسته به قوانین استاندارد تقاضا و عرضه، بورس سهام باید اطمینان حاصل کند که همه فعالان علاقه مند به بازار دسترسی فوری به داده های مربوط به کلیه سفارشات خرید و فروش دارند و از این طریق به قیمت گذاری منصفانه و شفاف اوراق بهادار کمک می کنند. علاوه بر این، باید همچنین مطابقت کارآمد سفارشات خرید و فروش مناسب را انجام دهد.

به عنوان مثال: ممکن است سه خریدار وجود داشته باشد که برای خرید سهام مایکروسافت با قیمت 100، 105 و 110 دلار سفارش داده اند و ممکن است چهار فروشنده وجود داشته باشد که مایل به فروش سهام مایکروسافت با 110، 112، 115 و 120 دلار باشند.

صرافی: (از طریق سیستم های خودکار معاملاتی رایانه ای آنها) باید اطمینان حاصل کند که بهترین خرید و بهترین فروش مطابقت دارد که در این حالت 110 دلار برای مقدار معاملات تجاری است.

کشف قیمت کارآمد: بازارهای سهام باید از مکانیزم کارآمدی برای کشف قیمت پشتیبانی کنند، که به عمل تصمیم گیری در مورد قیمت مناسب اوراق بهادار اشاره دارد و معمولاً با ارزیابی عرضه و تقاضای بازار و سایر عوامل مرتبط با معاملات انجام می شود.

بگویید، یک شرکت نرم افزاری مستقر در ایالات متحده با قیمت 100 دلار معامله می کند و سرمایه بازار آن 5 میلیارد دلار است. یک خبر از این قرار است که تنظیم کننده اتحادیه اروپا 2 میلیارد دلار جریمه به این شرکت تحمیل کرده است که اساساً به معنای از بین رفتن 40 درصد از ارزش شرکت است.

اگرچه ممکن است بازار سهام محدوده قیمت معاملات 90 و 110 دلار را بر قیمت سهام این شرکت اعمال کرده باشد، اما باید محدودیت قیمت مجاز معاملات را به طور موثری تغییر دهد تا برای تغییرات احتمالی قیمت سهام جایگزین شود، در غیر این صورت سهامداران ممکن است برای تجارت در یک نمایشگاه منصرف شوند.

نگهداری نقدینگی: در حالی که تعداد خریداران و فروشندگان برای یک ضمانت مالی خاص از کنترل بورس خارج است، باید اطمینان حاصل شود که هرکس واجد شرایط و مایل به تجارت است دسترسی فوری به سفارشات انجام می شود که باید در نمایشگاه اجرا شود

بیشتر بخوانید:

اگر این مقاله برای شما مفید و کارآمد بود، خوشحال میشویم برای افراد دیگری که به دنبال جواب سوالات خود در این مطلب میگردند، با به اشتراک گذاری این مقاله به آنها کمک کنید.

نماد دارا دوم در بورس چیست ؟

در اوایل سال 99 بازار بورس دچار تغییراتی شد و رشد بسیار خوبی داشت تا جایی که بسیاری از مردم را برای سرمایه گذاری در بورس ترغیب کرد. دولت نیز از هر لحاظ بازار سرمایه را مورد حمایت قرار داد و سعی کرد تا با اقداماتی نظیر عرضه صندوق‌های ETF دولتی و آزاد سازی سهام عدالت، از بورس حمایت کند و با این اقدامات سعی کرد تا به بورس ثبات ببخشد و از ریزش ناگهانی آن جلوگیری کند.

حال پس از عرضه صندوق دارا یکم که شامل سهام‌های بانکی و بیمه‌ای بود، حال صندوق سرمایه گذاری دوم که یک صندوق EFT و یا صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس می‌باشد را عرضه نمود. شاید بتوان گفت صندوق دارا دوم پرحاشیه‌ترین و پر سر و صداترین اتفاق بازار سهام است که در ابتدا بسیار ساده به نظر می‌رسید اما سایه سنگینی بر بازار بورس تهران انداخت که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.

البته باید توجه داشت که فعالیت و سرمایه گذاری در بورس نیاز به کسب اطلاعات کامل دارد و بدون اطلاع و به قولی چشم بسته نباید وارد این بازار شد زیرا ممکن است سرمایه خود را به طور کامل از دست بدهیم. در ادامه این مطلب به بررسی صندوق دارا دوم می‌پردازیم.

صندوق ETF

ETFها یا صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس بسیار شبیه به صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک است البته یک تفاوت مهمی با یکدیگر دارند و این است که ETF نسبت به سرمایه گذاری مشترک در معامله آن‌ها است. به این معنا که ETFها راحت تر معامله می‌شوند و به پول نقد تبدیل می‌شوند.

تفاوت دیگر ETF با صندوق سرمایه گذاری مشترک این است که در سرمایه گذاری مشترک ارزش خالص دارایی‌ها و قیمت‌ها در پایان هر روز محاسبه می‌شود و بعد از این محاسبات، قابل خرید و فروش هستند اما در مورد ETF این محدودیت وجود ندارد و مانند باقی سهام‌ها موجود در بورس می‌توان آن‌ها را در طول روز معامله کرد.

صندوق دارا دوم

دومین صندوق سرمایه گذاری ETF دولتی، صندوق دارا دوم نام دارد که با هدف دسترسی اکثر مردم به بورس و همچنین ارتقا وضع زندگی و اقتصادی خانواده ها از سوی دولت عرضه می‌گردد. البته نباید فراموش کرد که این صندوق‌ها قرار است به یاری مشکل کسری بودجه دولت نیز بیاید.

ثبت نام این صندوق برای عموم مردم آزاد بوده و به مدت دو هفته پس از ابلاغ زمان پذیره نویسی می‌توانند برای خرید آن اقدام کنند.

برای ثبت نام در این صندوق نیاز به مدارک و یا کار خاصی ندارید، تنها کافیست در بازه زمانی پذیره نویسی با مدارک شناسایی ( کارت ملی ) به بانک مراجعه کنید . البته این مورد برای کسانی که کد بورسی دارند لازم نیست و آن‌ها از مراجعه به بانک معاف هستند.

البته سرمایه گذاران باید این نکته را در نظر داشته باشند که تا یک ماه امکان خرید و فروش آن را ندارند.

همچنین صندوق دارا دوم با 20 درصد تخفیف ارائه می‌شود و به همین دلیل انتظار می‌رود که مانند دارا یکم با استفبال مردم و سرمایه گذاران رو به رو شود. در واقع با تخفیفی که دولت برای جذب مردم به خرید سهام گذاشته است در کوتاه مدت و طی یک ماه کسب سود 20 درصدی از 5 میلیون تومان، یک میلیون تومان می‌شود که برای هر فردی می‌تواند جذابیت بسیار بالایی داشته باشد.

همچنین حداقل مبلغ لازم برای خرید این صندوق 100 هزار تومان می‌باشد به همین دلیل انتظار می‌رفت که همانند صندوق اول با استقبال مردم و سرمایه گذاران رو به رو شود.

سبد صندوق دارا دوم شامل چه سهم‌هایی است؟

صندوق دارا یکم شامل سهام بانک‌های صادرات، ملت، تجارت، بیمه البرز و بیمه اتکایی بود. اما صندوق سرمایه گذاری دوم، دارای 200 سهم از نماد‌های شبریز، شتران، شپنا، شبندر به ارزش دو میلیون تومان می‌باشد.

نحوه خریداری صندوق دارا دوم

همانطور که در بخش‌های پیشین گفته شد، برای خرید صندوق دارا دوم نیاز به کارت شناسایی یا همان کارت ملی دارید و باید به بانک مراجعه کنید. البته چنانچه دارای کد بورسی هستید نیاز به مراجعه به بانک ندارید.

سرمایه گذرانی که دارای کد بورسی هستند می‌توانند از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری خود اقدام به خرید کنند و کسانی که فاقد کد بورسی هستند می‌توانند از طریق بانک اقدام به ثبت نام کنند.

البته امروزه با توجه به شیوع و بیماری کرونا، برای رعایت قوانین و پروتکل‌های بهداشتی و حفظ سلامت خود و دیگران بهتر است به بانک مراجعه نکنید و از طریق سامانه سجام که به تازگی احراز هویت در آن نیز غیر حضوری شده است، بازار اول و دوم بورس چیست کد بورسی خود را دریافت کنید تا بتوانید به صورت غیر حضوری و اینترنتی در این صندوق نام نویسی کنید.

البته خرید این صندوق نیز شرایطی دارد که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

شرایط پذیره نویسی صندوق دارا دوم

پذیره نویسی صندوق ETF دارا دوم به معنای ثبت نام برای خرید آن می‌باشد که البته قوانین و شرایط خاص خود را دارد که خوب است آن‌ها را مورد مطالعه و بررسی قرار دهید.

• سرمایه گذاران می‌توانند در بازه زمانی 14 الی 16 اقدام به ثبت سفارش کنند و سفارش‌های خود را ثبت کنند. البته باید توجه داشت که خارج از این ساعت، تمامی سفارشات در سامانه معاملاتی حذف خواهد شد به همین دلیل برای سرمایه گذاری و یا حتی حذف و ویراش اطلاعات و سفارشات خود نمی‌توانند خارج از این ساعت اقدام کنند.
• یکی از دیگر از شرایط و شاید بتوان گفت ویژگی‌های این صندوق آن است که برای ثبت سفارش و خرید این صندوق محدودیت سنی وجود ندارد و هر شخص حقیقی که دارای کد ملی باشد و هویت ایرانی داشته باشد می‌تواند از این صندوق بهره ببرد
• خرید این صندوق برای اشخاص حقوقی ممنوع است و به اشخاص حقوقی تعلق نمی‌گیرد
• اگر به هر دلیلی واحد سرمایه گذاری صادر نشود و یا کمتر از مبلغ تعیین شده به کد معاملاتی و یا کد ملی تخصیص یابد مدیر موظف است ظرف 5 روز ما به تفاوت و اختلاف مالی بوجود آمده را پوشش داده و این اختلاف را به حساب فرد مذکور واریز کند. البته چنانچه فرد مذکور از طریق بازار اول و دوم بورس چیست بانک اقدام به پذیره نویسی کرده باشد ، مابه تفاوت به حساب بانکی شخص واریز خواهد شد. و اگر از طریق سامانه معاملاتی اقدام به خرید کرده باشد به حساب شخص صاحب کد معاملاتی مابه تفاوت واریز خواهد شد.
• پس از جمع آوری و پالایش اطلاعات و اتمام زمان پذیره نویسی و همچنین دریافت مجوزها، صندوق متشکل از 200 سهم نمادهای مذکور با 20 درصد تخفیف به طور میانگین قیمت 30 روزه نماد ها به صندوق انتقال می‌یابد و این انتقال از هرگونه کارمز معاف خواهد بود و هیچ گونه کارمزدی نخواهد داشت.

ویژگی سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری دارا دوم

هدف دولت از عرضه این نوع صندوق‌ها ترغیب افراد به سرمایه گذاری و تغییر اوضاع اقتصادی خانواده‌ها می‌باشد به همین جهت سعی می‌کند تا ویژگی‌هایی را به آن‌ها اضافه کند که برای افراد و حتی سرمایه‌گذاران جذاب باشد.

صندوق دارا دوم نیز ویژگی‌هایی دارد که باعث ترغیب افراد می‌شود. این ویژگی‌ها شامل:

• نقد شوندگی بالا
• معافیت مالیاتی
• سادگی
• سهولت و سرعت در معامله
• کاهش زمان تصفیه نسبت به صندوق‌های فعلی
• تخصیص بهینه دارایی‌ها با حذف هزینه و صرف زمان اندک

حواشی صندوق دارا دوم چه بود؟

اواخر مرداد و اوایل شهریورماه بود که وزیر نفت با صندوق دارا دوم موافقت نکرد و شرایط فعلی آن را نپذیرفت. این خبر آنقدر مهم و حاشیه ساز شد که باعث شد بازار سرمایه و بورس با ریزش شدید مواجه شود. این ریزش نیز ناشی از عدم اطمینان افراد به عرضه صندوق دارا دوم بود. خبر لغو صندوق دارا دوم آنقدر تاثیر داشت که باعث تشکیل صف فروش شد و 294 هزار میلیارد تومان از ارزش بورس تهران کاست.

اما در نهایت پس از کشمکش ورزارت خانه‌ها با یکدیگر بالاخره تعیین شد تا این صندوق در هفته اول شهریور ماه عرضه شود. زمان دقیق عرضه آن اولین چهارشنبه شهریورماه بود.

همچنین آقای جهانگیری، معاون رئیس جمهور، و علی ربیعی نیز سعی کردند تا در فضای مجازی و توییتر و حتی از طریق سخنرانی مشکلات پیش آمده را شفاف سازی کنند و اعتماد از دست رفته مردم را بدست بیاورند تا بتوانند صف فروش را متوقف کنند.

بسیاری از افراد نگران این موضوع بودند که دولت پشتیبانی خود را از این صندوق بردارد که در جواب این شایعه و این خبر جهانگیری نوشت: این توافق مورد حمایت قاطع دولت است و روزهای آینده حتما اجرایی خواهد شد.

البته همانطور که گفته شد این ناهماهنگی بین وزرات‌ خانه‌ها و مخالفت وزارت نفت سبب شد تا بورس با ریزش شدیدی رو به رو شود. حتی بعد از اینکه گفته شد عرضه دارا دوم قطعی است اما به تعویض میفتد بازهم نتوانست مانع تصمیمات هیجانی افراد شود. با انتشار این خبر بار دیگر شاهد صف فروش بودیم و باعث افت مجدد بازار بورس شد.

در نهایت قرار شد که دارا دوم در هفته دولت عرضه شود و سقف خرید دارا دوم نیز به پنج میلیون تومان افزایش یافت. همچنین وزیر اقتصاد در یک گفت و گوی تلویزیونی اعلام کرد که دارا دوم هفته دولت عرضه می‌شود و طبق گفته‌های ایشان قرار شد اولین چهارشنبه شهریورماه یعنی پنجم شهریور این عرضه انجام شود.

فرهاد دژپسند نیز در این گفت و گو از حل مشکلات و اختلافات پیش امده خبر داد و اطمینان داد که این صندوق به زودی عرضه خواهد شد.

آیا با وجود تغییرات بازار بورس، دارا دوم هنوز هم با ارزش است؟

با توجه به تغییراتی که بازار بورس کرده است و ریزش‌هایی که داشته است بسیاری از افراد در مورد ارزش دارا دوم دچار تردید شده‌اند و این سوال مرتب پرسیده می‌شود که آیا خرید این صندوق آیا ارزشمند است یا خیر؟

در پاسخ به این پرسش تحلیلگران و کارشناسان نظرات متفاوتی دارند. برخی بر این باور هستند که روزگار خوش واتفاقات خوشایندی که برای دارای یکم افتاد برای این صندوق شاید اتفاق نیفتد و بازدهی مشابه را نداشته باشد. برخی دیگر نیز نظر دیگر و البته رندانه‌ای دارند و معتقدند که بهتر است تصمیم‌گیری را به روز آخر و براساس تغییرات چهار نماد داخل صندوق، نسبت به روز آغاز پذیره نویسی اتخاد کنند چرا که در آن زمان با قاطعیت و اطمینان بیشتری می‌توان تصمیم گرفت.

فارغ از اینکه آیا ورود عموم مردم به بورس درست است یا خیر و آیا این کار به آن‌ها کمک می‌کند یا خیر، صندوق‌های دارا قرار است به یاری مشکل کسری بودجه دولت بیایند و اگر استقبال از این صندوق کم باشد و یا مانند صندوق دارا یکم نباشد می‌تواند خبر بسیار بدی برای ETFهای بعدی دولتی باشد.

بازار اول و دوم بورس چیست

برای ورود و موفقیت در هر حرفه و شغلی، آموزش و کسب مهارت درزمینهٔ موردنظر، گام اول است. ورود به بازار سرمایه و تبدیل به یک معامله گر حرفه‌ای شدن، آرزویی آرمانی است که هر سرمایه گذار در سر می‌پروراند؛ اما این مهم به‌راحتی قابل دستیابی نبوده و مستلزم یادگیری پی‌درپی است. در کنار مفاهیمی چون تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی، یکی از مباحث بسیار مهم که هر سرمایه‌گذار نیازمند آن است، بازارخوانی و تابلوخوانی در بورس است که به‌نوعی کار روانشناسی بازار بورس را انجام می‌دهد. یک سرمایه گذار می‌بایست بر تابلو بورس و بازارخوانی تسلط کافی داشته باشد تا بتواند به بررسی و تجزیه و تحلیل اتفاقات روی تابلو پرداخته و به دنبال آن به خرید و فروش سهام بپردازد.

تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس چیست؟

یکی از سایت های پرکاربرد جهت بررسی و خرید و فروش سهام، سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس WWW.TSETMC.COM است که اطلاعات جامعی از معاملات روزانه سهام در اختیار سرمایه گذار قرار می‌دهد. هر سهم در این سایت با نماد مخصوص به خود نمایش داده می‌شود. تابلو خوانی یعنی بررسی هر نماد، میزان خرید و فروش، نوسان‌های قیمت، میزان عرضه و تقاضای سهامداران حقیقی و حقوقی و…که باعث شناخت وضعیت کوتاه‌مدت و میان‌مدت سهم می‌گردد. اگر به دنبال سهم خاصی باشیم، با جستجو در سایت (Tsetmc) مانند تصویر زیر می‌توان سابقه معاملات آن سهم را مشاهده و بررسی نمود. در ادامه به بررسی سهم دزهراوی می‌پردازیم.

با کلیک بر روی « دزهراوی» می‌توان اطلاعات مربوط به معاملات این سهم را مشاهده نمود.

همان‌طور که در تصویر بالا ملاحظه می‌گردد، بخش‌های مختلف اطلاعات مربوط به هر سهم با اعداد ۱ تا ۸ شماره‌گذاری شده که در ادامه به توضیح بازار اول و دوم بورس چیست هریک می‌پردازیم.

۱. قیمت

بخش اول وضعیت قیمت حال حاضر سهام را نشان می‌دهد. قیمت خرید بهترین سفارشی که در سطر اول سفارشات وجود دارد است. قیمت معامله بیانگر آخرین قیمت معامله‌شده سهام است. قیمت اولین، اولین معامله‌ای که در نماد انجام شده است را نشان داده و قیمت پایانی، میانگین موزون قیمت های معامله‌شده همان روز با توجه به حجم معاملات است. قیمت فروش نیز مانند قیمت خرید بوده و قیمت دیروز، قیمت پایانی روز گذشته را نشان می‌دهد.

چنانچه آخرین قیمت معامله نسبت به قیمت پایانی بیش‌تر باشد، نشان‌دهنده اقبال بازار به سهام است و روند مثبت احتمالی در روز بعد را نشان می‌دهد و برعکس. در محاسبه قیمت پایانی سهام، میزان حجم مبنای سهم نیز بررسی می‌شود و درصورتی‌که تعداد سهام معامله‌شده در یک روز بسیار کمتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی نزدیک صفر است. در کل از قیمت پایانی برای محاسبه قیمت مجاز روز آینده استفاده می‌شود.

۲. بازه قیمتی

این بخش تغییرات سهم را به‌صورت روزانه، هفتگی و سالیانه نشان می‌دهد. بازه روز حداقل بازار اول و دوم بورس چیست و حداکثر قیمتی است که سهام شرکت در آن روز معامله شده است. قیمت مجاز قیمتی است که سهم می‌تواند روزانه در آن بازه نوسان داشته باشد. بازه هفته درواقع قیمت سهام شرکت در طی یک هفته را نشان می‌دهد و بازه سال قیمت سهام را در طی یک سال گذشته نشان می‌دهد؛ یعنی اگر امروز ۲۰ فروردین باشد قیمت سال نشان‌دهنده قیمت سهام شرکت از ۲۰ فروردین سال گذشته تا ۲۰ فروردین امسال است.

به‌عنوان‌مثال بازه روز سهام دزهراوی در ساعت ۰۹:۰۰ اولین معامله سهم در قیمت ۲۰۶۱۷ ریال انجام شده و بعد از آن با افزایش تقاضا همراه و قیمت تا محدوده ۲۱۴۲۶ ریال رشد می‌کند و تا پایان معاملات نیز در همین محدوده معامله می‌شود. پس بازه روز سهم (۲۰۶۱۷ – ۲۱۴۲۶) ریال است.

۳. خرید و فروش حقیقی و حقوقی

در بازار سرمایه دو دسته سرمایه‌گذار داریم که شامل سرمایه گذاران حقیقی و سرمایه گذاران حقوقی است. سرمایه گذاران حقوقی، شرکت‌های ثبت‌شده‌ای هستند که از طریق شرکت اقدام به دریافت کد بورسی نموده‌اند (شرکت های سرمایه گذاری، سبدگردانی، صندوق های سرمایه گذاری و…). سرمایه گذاران حقیقی افرادی، هستند که اقدام به دریافت کد معاملاتی کرده و سپس به خرید و فروش سهام می‌پردازند.

یکی از بخش‌های مهم سایت TSE این بخش است که در آن تعداد خریداران و فروشندگان، میزان خرید و فروش حقیقی ها و حقوقی ها و حجم معاملات آن‌ها را نشان می‌دهد. با بررسی تعداد سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی و حجم معاملات انجام‌شده، می‌توان به تجزیه و تحلیل سهم موردنظر پرداخت. همان‌طور که در تصویر نماد دزهراوی مشاهده می‌شود سمت چپ مربوط به فروشنده‌ها و سمت راست مربوط به خریداران است.

۴. معاملات

تعداد معاملات، تعداد معامله هایی که در یک سهم انجام شده است را نشان می‌دهد. به‌عنوان‌مثال در نماد دزهراوی ۹۱۲۱ بار معامله بین خریدار و فروشنده انجام شده است و این عدد ربطی به حجم معاملات ندارد. حجم معاملات شامل تعداد سهام شرکت که در طی روز بین خریدار و فروشنده معامله می‌شود است. به‌عنوان‌مثال حجم معاملات نماد دزهراوی ۱۶.۲۱۸ M (میلیون) سهم است.

ارزش معامله: سهام یک شرکت در طول روز و در ساعات معاملات تعیین شده با قیمت‌ها و حجم‌های گوناگون مورد معامله قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال اگر شما ۵۰۰ سهم ۱۰۰۰ تومانی ارزش معامله شما ۵۰۰۰۰۰ تومان می‌شود. شخص دیگری ۶۰۰۰ سهم به قیمت ۱۰۵۰ تومان خریده باشد ارزش معامله آن ۶۳۰۰۰۰۰ تومان می‌شود. اگر به همین ترتیب ارزش کلیه معاملاتی که در طول روز در یک سهم انجام می‌شود را جمع کنیم، ارزش معامله آن سهم به دست می‌آید. ارزش بازار نیز از حاصل‌ضرب تعداد سهام کل شرکت در قیمت پایانی سهم به دست می‌آید. مقایسه میزان حجم معاملات با میانگین حجم ماه، یکی از سیگنال‌هایی است که تابلوی معاملات بازار به ما می‌دهد که در کنار مباحث تکنیکالی می‌توان از آن بهره برد.

۵. حجم مبنا

تعداد سهام همان‌طور که از نام آن پیداست به تعداد سهامی که مورد معامله قرار گرفته است گفته می‌شود. حجم مبنا به حداقل تعداد سهامی گفته می‌شود که باید در طول یک روز معامله شود تا قیمت پایانی آن سهم بتواند نوسان مثبت یا منفی داشته باشد. فلسفه حجم مبنا برای کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام در سال ۱۳۸۲ با ۱۵ درصد از کل سهام یک شرکت طی یک سال تصویب گردید. بدین ترتیب حجم مبنای روزانه ۰۰۰۶/۰ (شش ده هزارم) کل سهام شرکت شد. در سال ۱۳۸۳ تغییر کرده و به ۲۰ درصد افزایش و حجم مبنا نیز ۰۰۰۸/۰ (هشت ده هزارم) افزایش یافت؛ اما از سال ۱۳۹۳ به ۱۰ درصد کاهش یافت. در اواخر سال ۱۳۹۸ این قانون مجدداً تغییر کرد و اکنون بر اساس میزان معاملات سهم و قیمت پایانی آن و به‌صورت شناور محاسبه می‌شود.

سهام شناور درصدی از سهام شرکت است که در اختیار عموم قرار دارد. در سهام دزهراوی ۱۹ درصد سهام در اختیار مردم است و درواقع هرچقدر میزان درصد سهام شناور یک شرکت بیشتر باشد می‌توان گفت سهام آن شرکت بر اساس عرضه و تقاضای واقعی‌تر قیمت‌گذاری شده است و کنترل قیمت سهام و فعالیت‌های سفته بازی در چنین شرکت‌هایی کم‌تر اتفاق می‌افتد. میانگین حجم ماه هم میانگین تعداد سهامی است که در یک ماه اخیر معامله شده است.

۶. EPS و P/E

یکی از اطلاعات مهم در تابلو بورس، سود هر سهم شرکت (EPS) و نسبت قیمت به درآمد (P/E) برای هر سهم است. درواقع یکی از انواع صورت های مالی شرکت‌ها، صورت سود و زیان است که نشان‌دهنده عملکرد یک شرکت در طی یک دوره زمانی است که محصول نهایی آن سود یا زیان است. هرگاه کل سود پس از کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم؛ سود هر سهم به دست خواهد آمد. چنانچه EPS در تابلوی معاملات سهام، منفی باشد نشان‌دهنده زیان ده بودن شرکت است.

P/E از تقسیم قیمت جاری سهم بر سود هر سهم به دست می‌آید. این نسبت به‌عنوان ابزار دست تحلیل گران بوده که تلاش می‌کنند با تخمین دقیق آن بتوانند ارزش ذاتی یک شرکت را به دست آورند.

۷. خرید و فروش

این بخش روند کنونی معاملات سهم را نشان می‌دهد. به‌طورکلی سه حالت در معاملات یک سهم می‌تواند رخ دهد. اول این‌که صف خرید باشد، دوم اینکه صف فروش باشد و سوم بازار اول و دوم بورس چیست خرید و فروش به‌صورت متعادل انجام شود. خرید و فروش اوراق بهادار در بورس بر اساس سازوکار حراج انجام می‌گردد. در این حراج اولویت اول قیمت مناسب و اولویت دوم زمان است.

به‌عنوان‌مثال همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌شود در سطر اول و قسمت تقاضا، ۱۱۲۰ درخواست خرید با حجم ۲.۴۲۱.۲۳۲ سهم را در ۲۰۴۰۶ ریال وجود دارد و در سطر دوم نیز ۷ سفارش درخواست خرید ۵۹۱۵ سهم در قیمت ۲۰۴۰۵ ریال و در سطر سوم ۴ سفارش درخواست خرید با حجم ۶۴۵۰ سهم در قیمت ۲۰۴۰۴ ریال را ثبت شده است. اگر به قیمت های خرید توجه کنید می‌بینید که در هر مرحله قیمت کاهش پیدا کرده است. پس در قسمت تقاضا کسی که بالاترین قیمت را پیشنهاد بدهد، سفارشش در ردیف اول قرار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب درخواست‌های خرید از بالاترین قیمت به پایین‌ترین قیمت اولویت‌بندی می‌شود. حال اگر شخصی درخواست خرید در قیمت ۲۰۴۰۶ ریال را داشته باشد و هم‌زمان هم شخص دیگری همین قیمت را پیشنهاد بدهد، سامانه معاملات به‌صورت خودکار اولویت خرید را به شخصی می‌دهد که زودتر سفارشش را ثبت کرده باشد. در قسمت عرضه موضوع برعکس بوده و قیمت از پایین‌ترین به بالاترین قرار می‌گیرد.

درنهایت زمانی که قیمت پیشنهادی برای خرید سهم با قیمت پیشنهادی برای فروش سهم برابر باشد، معامله انجام می‌شود. در این حالت سامانه معاملاتی به‌صورت خودکار خرید و فروش را در کسری از ثانیه انجام می‌دهد و بلافاصله سفارش‌های انجام‌شده از سامانه معاملاتی حذف می‌شوند.

۸. نمودار قیمت و حجم

این نمودار بیانگر این است که در دامنه نوسان روز جاری چه حجمی و در چه قیمتی معامله شده است.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم به موضوع تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس پرداخته و به دنبال آن به بررسی بخش‌های مختلف سایت مدیریت فناوری بورس تهران بپردازیم. به‌طورکلی برای انجام یک معامله و یا خرید و شناسایی سهام مناسب می‌بایست در کنار استفاده از تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی، به رفتارشناسی سرمایه گذاران در خریدوفروش سهام، وضعیت کلی سهم و… با توجه به تابلوی بورس بپردازیم تا بتوانیم بهترین معامله را به انجام برسانیم. گاهی بر اساس تابلوی بورس است که شاهد اتفاقاتی مانند کد به کد کردن، معاملات بلوکی، اردر سفارش ترس و موارد متعدد دیگر خواهیم بود که همه این‌ها صرفاً با استفاده از مفهومی با نام تابلوخوانی و رفتارشناسی سرمایه‌گذاران میسر خواهد بود. علاوه بر آن سایت مدیریت فناوری این امکان را در اختیار سرمایه گذاران قرار داده است تا قادر به رصد معاملات روزانه بعد از پایان معاملات باشند. لذا تسلط بر تابلو خوانی و بازار خوانی برای هر سرمایه گذاری الزامی است.