قرارداد سلف (Forward) چیست؟

3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.

بورس کالا چیست؟ و هدف از تشکیل آن چه بود؟

در این مطلب قصد داریم به معرفی بورس کالا بپردازیم و هدف از تشکیل آن را مورد بررسی قرار دهیم. بطور خلاصه میتوان گفت یکی از انواع بازار بورس ایران ، بورس کالا می باشد که سرمایه گذاران جهت انجام معاملات در آن همچون بخش های دیگر بازار بورس باید دارای کد بورسی باشند.

کالاهایی که در بورس کالا مورد معامله قرار می گیرند عبارت اند از فلزات، پنبه، گندم، برنج و… می باشند. وجود نهادهایی نظارتی و تنطیم کننده بازار یکی از ویژگی ها بورس کالا می باشد. در ادامه بیشتر با بورس کالا و همچنین انواع قرارداد های بورس کالا و هدف اصلی تشکیل آن شنا می شوید.

بورس کالا چیست؟

فعالان بازار بورس بخصوص تازه واردان جهت بهبود معاملات انجام مبادلات آگاهانه در بورس باید به اصطلاحات بورسی و همچنین بخش های متنوع آن آشنایی داشته باشند یکی از مهمترین مفاهیم بازار بورس ، بورس کالا می باشد.

در میان بخش های بازار بورس کالا از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و یک سیستم منسجم و منظم جهت انجام مبادلات و همچنین رونق اقتصادی جوامع محسوب می گردد از این رو تاثیر بسزایی بر تولید ، پخش و مصرف دارد که باعث رفاه بسیار قابل توجهی در اقتصاد می شود. تاریخچه تشکیل بورس کالا به قرن 19 میلادی باز می گردد و مکانی مناسب برای برآورده نمودن خواسته های مصرف کننده و تولید کننده می باشد.

بورس کالا بهترین مکان برای سرمایه گذاری افراد ریسک گریز می باشد و اصلی ترین عامل برای کاهش ریسک تولیدکنندگان و مصرف کنندگان می باشد. اما در این میان افرادی هستند که به قصد سود بردن از نوسانات قیمت کالا در این بازار سرمایه گذاری می کنند که به آنها سوداگران (Speculator) می گویند.

هدف از تشکیل بورس کالا در ایران چه بود؟

طبیعتا هر تشکلی جهت به تحقق پیوستن اهدافی روی کار می آید و تشکیل بورس کالا نیز جهت محقق نمودن اهدافی همچون فراهم‌سازی تسهیلات مالی برای خرید و فروش و توسعه سرمایه‌گذاری ، بهبود بخشیدن و آسان نمودن معاملات کالا با ایجاد بازاری قدرتمند و سازمان‌یافته ، فراهم سازی شرایطی مناسب جهت انجام معاملات نقد، نسیه، سلف، آتی و اختیار با استفاده از ابزار‌های نوین مالی روی کار آمد اما اصلی ترین اهداف تشکیل بورس کالا می توان به کشف شفاف قیمت کالا‌ها بر اساس تعامل و تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار اشاره نمود.

در چه سالی بورس کالا در ایران راه اندازی شد؟

بورس کالا برای اولین بار در شهریور ماه سال 1382 در ایران تحت عنوان بورس فلزات تاسیس شده و دومین بورس کالا نیز با نام بورس کشاورزی شروع بکار نمود و جهت دستیابی به اهداف سوم و چهارم توسعه ، شورای عالی بورس مسئولیت ایجاد بورس کالا را بر عهده گرفت.

اما تاریخچه بورس کالا رسمی در ایران به سال 1385 باز می گردد و از ادغام دو بورس کالا اولیه و ثانویه یعنی بورس کشاورزی و بورس فلزات فعالیت خود را آغاز نمود و پس از پذیره نویسی و برگزاری مجمع عمومی از مهر ماه سال 1386 تحت نظر سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت نمود.

انواع قراردادهای قابل معامله در بورس

انواع قرارداد های قابل معامله در بورس عبارت اند از : قرارداد نقدی (spot)، قرارداد سلف (forward) ، قرارداد آتی کالا ، قرارداد نسیه یا اعتباری (credit) ، قرارداد های معاوضه (swap) و قرارداد اختیار معامله (option) می باشد که در ادامه به شرح کامل آنها می پردازیم.

یکی از انواع قرارداد های قابل معامله در بورس کالا، قرارداد آتی بورس کالا می باشد. در ابن نوع قرارداد فروشنده موظف است که مطابق قرارداد صلح، در ازای دریافت مبلغ تعیین شده، مقدار مشخصی از دارایی را در تاریخ ذکر شده در قرارداد صلح به خریدار تحویل دهد.

در قرارداد آتی بورس کالا، طرفین قرارداد در قالب شرط ضمن عقد به اتاق پایاپای وکالت می‌دهند که از وجه‌الضمان آن‌ها متناسب با نوسانات قیمت در بورس به‌طرف دیگر اباحه تصرف کند.

خریدار و فروشنده می توانند قبل از تاریخ سر رسید با تنظیم و عقد صلح نامه دیگر، شخصی دیگر را جایگزین خود در قرارداد اولیه کنند به عبارتی به شخص دیگری وکالت دهند و پس از تسویه می تواند از قرارداد خارج شود. در تمامی قرارداد ها تسویه ها در زمان تعیین شده انجام می شود.

قرارداد های آتی مدت زمان و یا طول عمر مشخصی دارند و بیشتر از اینکه در معاملات کالا استفاده شود جهت در امان ماندن از تبعات نوسان قیمت و یا بهره بردن از این نوسانات طراحی شده است. بطور خلاصه می توان گفت که قرارداد آتی بورس کالا یعنی کالا مشخصی در زمان تعیین شده در قرارداد به خریدار تحویل داده شود.

سوآپ در لغت به معنای پایاپای می باشد از این رو به قرارداد های معاوضه قرارداد پایاپای نیز می گویند. یکی از رایج ترین قراردادهای قابل معامله در بورس کالا ، قرارداد معاوضه و یا سوآپ می باشد در این نوع قرارداد ها دو جریان ثابت و شناور با یکدیگر مبادله می شوند این نوع قرارداد در صنعت نفت و گاز بسیار حائز اهمیت میباشد.

بوس کالا باید قرارداد های صلح را طبق قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی، پس از انجام مراحل کارشناسی حقوقی این نوع قرارداد ها را اجرا کند.

در قرارداد سلف قابل معامله در بورس کالا ، خریدار باید کل مبلغ ذکر شده در قرارداد را در زمان عقد قرارداد به فروشنده پرداخت نماید. فروشنده نیز باید در زمان مقرر محصول را به خریدار تحویل دهد.

• قرارداد نقدی (spot) در بورس کالا ایران

در قرارداد نقدی بورس کالا، خریدار باید کل مبلغ قرارداد به علاوه کارمزد ، به کارگزاری پرداخت نماید و فروشنده نیز باید حداکثر ظرف 3 روز کاری کالا را با به خریدار تحویل دهد.

قرارداد اختیار معامله یکی دیگر از انواع قراردادهای قابل معامله در بورس کالا می باشد که به دو دسته خود بر دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می شود که در ادامه به شرح کامل آن می پردازیم.

1. اختیار فروش در قرارداد اختیار معامله بورس کالا یعنی با شرط ضمن عقد لازم که مطابق به آن خریدار مقدار معینی از کالای مشخص را در زمان مقرر با مبلغ مورد نظر خود بدون آنکه طرف دیگر (فروشنده) ملزم به فروش آن باشد توافق می نماید.
2. اختیار خرید در قرارداد اختیار معامله در بورس کالا به این معناست که حق خرید مقدار معینی از کالای مشخص دارای استاندارد های بورس در زمان مقرر و با قیمت مشخص شده ای به طرف قرارداد (فروشنده) بدون آنکه طرف دیگر ملزم به خرید آن باشد توافق می کند.

• قرارداد نسیه یا اعتباری (credit)

در قرارداد اعتباری بورس کالا ، خریدار پس از تحویل کالا باید در زمان مقرر مبلغ مشخصی را به فروشنده پرداخت نماید.

معاملات در بورس کالا چه محدودیت هایی دارند؟

برخی از کالا ها بصورت سبد در بورس کالا عرضه می شوند و امتیاز انتخاب کالا را از سرمایه گذاران صلب می کند و این برای بسیاری از سرمایه گذاران جذابیت ندارد. از سوی دیگر، شفافیت در معاملات بورس کالا بسیار بالا می باشد و برای افرادی که به دنبال فرار از مالیات و عدم شفافیت در معاملات هستند مناسب نبوده.

از دیگر محدودیت های بورس کالا می توان به حجم خرید سرمایه گذاران اشاره نمود زیرا افرادی که در بورس کالا سرمایه گذاری می کنند نباید حجم خریدشان در رینگ های مختلف کمتر از حد معینی باشد.

عرضه کنندگان بورس کالا باید بطور پیوسته و مداوم عرضه داشته باشند و صورت مشاهده عدم عرضه و فعالیت از بورس کالا اخراج می‌شوند.

نحوه انجام معاملات در بورس کالا چگونه است؟

جهت انجام معاملات در بورس کالا ابتدا باید فروشنده و خریدار کالا نزد کارگزاری درخواست خود را اعلام نمایند. پس از بررسی درخواست، کارگزاری آن را منتشر می نمیاد.

درخواست آنها در تالار به حراج گذاشته می شود و در شبکه رایانه ای بورس کالا نیز توسط ناظر معاملات منتشر می گردد.

پس از طی شدن مراحل فوق معاملات آغاز می گردد و پس از پردازش پالایش اطلاعات توسط اتاق پایاپای گزارش نهایی متشکل از تسویه روزانه و کارمزد معاملات ، وضعیت سپرده های مورد نیاز را جمع آوری و تهیه نموده و در آخر به دفاتر کارگزاران ارسال می نمایند و در آخر حساب ها تسویه و آگهی معامله برای مشتری ارسال می گردد.

اوراق بهادار مشتقه

از صدها سال قبل افراد برای انجام معاملات خود نیازمند توافق بودند. این توافق برای کسب اختیار برای انجام معاملات تجاری در آینده انجام می‌شد. درست مانند قراردادهای تجاری ساده، قراردادهایی که در سررسید معینی به انجام قراردادهای تجاری منتج می‌شدند نیز قدمتی دیرینه دارد. حتی تاریخ نشان می‌دهد که معاملات تجاری آتی در قرون وسطی نیز وجود داشته است. یعنی افراد قراردادهایی را منعقد می‌کردند تا در آینده دارایی‌ها را با قیمت ثابتی که در زمان انعقاد قرارداد مشخص می‌شد، تحویل بگیرند یا تحویل بدهند.

اوراق بهادار مشتقه: بازاری که معاملات ابزارهای مبتنی بر دارایی‌های مالی یا فیزیکی (اختیار معامله و قرارداد آتی) در آن صورت می پذیرد.

اوراق بهادار مشتقه:

ابزار مشتقه به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آن وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، انرژی، شمش یا ارز اصلی و پول و سرمایه مشتق شده‌اند و در بورس‌های مربوطه انجام می‌پذیرند و هیچگونه ارزش مستقلی ندارد.

بازار مشتقه شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله است که این ابزارها به طور معمول در بورس‌های معتبر جهان دادوستد می‌شوند.

معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقد شوندگی بیشتری دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می کند و می تواند از نظر اقتصادی در انتقال خطر بازار و کاهش هزینه تامین مالی، افزایش بازده دارایی، تعدیل سریع ساختار جریان نقدی و گریز از مالیات و در نهایت تغییر نرخ ثابت بدهی به نرخ شناور موثر باشد و از نظر اسلام به دلیل مشروع بودن نرخ شناور، این ابزار در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و زمینه های استفاده از آن در ایران هم در حال پایه ریزی است.

هدف از طراحی و استفاده از اوراق کاهش ریسک معاملات است. برای نمونه بیایید ببینیم چگونه می‌شود از ابزار «اختیار معامله» برای کاهش ریسک استفاده کرد.

تعدادی از ابزارهای مشتقه را با هم مرور می‌کنیم:

• قراردادهای سلف(forward)
• قراردادهای آتی (futures)
• قراردادهای اختیار معامله(option)
• قراردادهای معاوضه(swaps)

قراردادهای سلف:

خرید یا فروش دارایی در تاریخ مشخص در آینده با قیمت مورد توافق هنگام امضا قرارداد را سلف می گویند. کل مبلغ معامله و قیمت کالا در روز عقد قرارداد تعیین می‌شود و تمامی آن توسط خریدار پرداخت می‌شود.

زمانی که تولید کننده ای در جریان تولید کالا یا فرآورده، دچار کمبود سرمایه در گردش می شود می‌تواند از طریق پیش فروش قسمتی از تولید خود به بانک نیاز مالی بنگاه را تامین نماید.

متقاضی معامله سلف با بانک علاوه بر اطلاعات شخصی بایستی اطلاعاتی مانند مشخصات بنگاه تولیدی میزان تولید و فروش، نوع و اوصاف کالای مورد معامله، قیمت کالا هنگام انعقاد قرارداد، قیمت پیش بینی در زمانی که محصول به دست می آید، زمان و مکان تحویل کالا و نوع وثیقه ای که به بانک می سپارد، را به بانک ارایه کند و بانک بعد از بررسی موافقت خود را اعلام می کند.

قراردادهای آتی (futures):

قرارداد آتی یک قرارداد دو طرفه هست که هم میتوان از افت قیمت سود گرفت هم از رشد قیمت

خرید و فروش مقدار معینی و با کیفیت مشخصی از یک دارایی در زمان مشخص در آینده است که قیمت آن توافقی می باشد. یکی از کاربردهای اصلی قراردادهای آتی پوشش خطر در معاملات دیگر است.

در زمان انجام معاملات قراردادهای آتی شما باید درصدی از مبلغ قرارداد را که توسط بورس تعیین می شود به عنوان ودیعه نزد بورس بسپارید. قراردادها هر روز تسویه می-شوند و درنتیجه اگر تغییرات قیمت به نفع شما باشد ودیعه ی شما افزایش یافته و در غیراین صورت ودیعه ی شما کاهش می یابد. اگر مبلغ ودیعه کمتر از آستانه ای مشخص شود، باید میزان ودیعه را تا حد اولیه افزایش دهید. در هر زمانی قبل از سررسید قرارداد، می توانید با معامله قراردادی در جهت مقابل از بازار خارج شوید (مثلا اگر قرارداد خرید 100 میلیون یورو را برای سه ماه بعد خریده اید می توانید یک ماه بعد با فروش قرارداد خرید صد میلیون یورو، از بازار خارج شوید).

در حقیقت قیمت آتی نشان‌دهنده قیمتی است قرارداد سلف (Forward) چیست؟ که فرد مشارکت‌کننده می‌تواند آن را برای خود تثبیت کند. به این ترتیب در آینده با عدم اطمینان در خصوص قیمت نقد دارایی پایه مواجه نخواهد شد.

نحوه خرید وفروش قرار داد آتی:

در هر بازاری اولین قدم برای شروع معاملات شارز حساب است. برای این معاملات نیاز به دو حساب دارید، حساب عملیاتی و حساب پشتیبان.

حساب عملیاتی یا حساب در اختیار بورس : یک حساب مشترک با سازمان بورس است. شما نمی‌توانید از این حساب پول برداشت کنید و حق برداشت منحصرا در اختیار سازمان بورس است.

حساب پشتیبان یا حساب شخصی: حسابی است که به حساب عملیاتی وصل می‌شود و برای برداشت وجه کاربرد دارد. در حال حاضر افتتاح این دو حساب تنها از طریق بانک‌های ملت و سامان امکان پذیر است.

نکته: هر دو حساب عملیاتی و پشتیبان باید از یک بانک باشند.

برای شارژ حساب معاملات آتی نیست وجهی به حساب کارگزار پرداخت کنید، بلکه باید حساب در اختیار بورس خود را شارژ کنید. پس می‌توانید با مراجعه به بانک یا روش‌های آنلاین پرداخت وجه، این کار را انجام دهید.

نام نمادهایی که در بازار آتی معامله می‌شوند در سایت بورس کالا به ادرس cdn.ime.co.ir آمده است. در حال حاضر تنها زعفران، پسته و زیره سبز در این بازار معامله می‌شوند.

قراردادهای اختیار معامله(option)

برای معاملات اختیار می‌توانید از همان سامانه معاملاتی اوراق بهادار استفاده کنید. تنها کافیست به کارگزاری مراجعه کنید تا دسترسی شما در سامانه افزایش یابد

اختیار معامله یا آپشن (option) قراردادی است که به خریداران حق خرید یا فروش دارایی پایه با یک قیمت اعمال معین (Strike Price) و در یک تاریخ خاص (Expiration Date) را می‌دهد ولی خریدار در اجرای آن تعهد قرارداد سلف (Forward) چیست؟ ندارد. فروشنده نزد کارگزاری برای انجام کامل معامله (خرید یا فروش) اگر خریدار خواهان اعمال باشد تعهد می‌دهد .

قیمت تعیین شده ای که خریدار می تواند، دارایی را خریداری نموده، یا بفروشد، قیمت اعمال یا قیمت توافق نامیده می شود.

اختیار معامله 2 نوع کلی دارد، اختیار خرید call، اختیار فروش put. این قرار داد در برگیرنده نوعی حق است.

اختیاری که به دارنده آن اجازه می‌دهد که دارایی را به قیمت مشخص خریداری کند اختیار خرید نامیده (Call Option) می‌شود. اختیاری که به دارنده آن اجازه می‌دهد که دارایی را به قیمت مشخص به فروش برساند اختیار فروش (Put Option) نامیده می‌شود.

خریداران حق خرید و خریداران حق فروش (کلا خریداران) اجباری ندارند که خرید یا فروش انجام بدهند. آنها می‌توانند اگر بخواهند از حقوق خود استفاده کنند. بیشترین ضرری که ممکن است متوجه‌ خربداران باشد از دست دادن وثیقه یا وجه تضمین (Premium) اختیار معامله است.

اما فروشندگان حق خرید و فروشندگان حق فروش (کلا فروشندگان) مجبور هستند بخرند یا بفروشند. به این معنا که فروشنده ممکن است به قول خود برای خرید یا فروش عمل کند. این یعنی فروشنده‌ی اختیار معامله ریسک نامحدود دارد، یعنی ممکن است خیلی بیشتر از مبلغ وثیقه اختیار معامله را از دست بدهد.

قراردادهای معاوضه(swaps)

سوآپ در لغت به معنی معامله پایاپای (ارز)، معاوضه، مبادله، جانشینی و اخراج کردن می باشد و در اصطلاح، توافقی است بین دو شرکت که برای معاوضه جریان نقدی در آینده، با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی، صورت می گیرد.

قرارداد معاوضه قراردادی است که طرفین آن تعهد می کنند که برای مدت توافق شده دو دارایی یا نفع حاصل شده از دو دارایی را با کیفیت مشخص به نسبت تعیین شده معاوضه کنند. پس از تاریخ سررسید، هریک از طرفین قرارداد متعهد اند عین دارایی را به صاحب آن برگردانند. این قراردادها به صورت غیررسمی انجام می گیرند. اجزا اصلی این قرارداد:

دارایی پایه، موضوع قراردادی است که هدف آن، انتقال ریسک اعتباری موجود می باشد. معمولا دارایی های پایه یکی از اقلام زیر هستند:

• اوراق قرضه دارای ریسک اعتباری
• وام
• پرتفوی (سبد دارایی ها در بورس) مرجع متشکل از اوراق قرضه و وام ها
• شاخص های مربوط به بخشی از بازار اوراق قرضه
• شاخص سهام

فروشنده سوآپ (Swap Seller)، به طرف قراردادی گفته می شود که نرخ شناور را دریافت و بازده کل را به طرف مقابل پرداخت می کند. به این فروشنده، خریدار حمایت نیز گفته می شود.

خریدار سوآپ (Swap Buyer)، به طرف قراردادی می باشد که با پرداخت نرخ شناور و بازده کل را دریافت می کند، به این خریدار فروشنده حمایت یا سرمایه گذار نیز گفته می شود.

4.شخص مرجع یا تعهد مرجع:

شخص مرجع (تعهد مرجع)، صادر کننده ابزار بدهی است که می تواند شرکت، دولت و یا صادر کننده وام باشد.

صرف سوآپ (Swap Premium) به پرداخت هایی گفته می شود که به وسیله خریدار حمایت صورت می گیرد، و همچنین پرداخت های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آنها مجبور شود به پایه حمایت موسوم است.

قرار داد سوآپ: توافقی میان طرفین برای معاوضه جریان نقدی در آینده با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی است. در این نوع قرارداد تاریخ پرداخت، چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شوند، مشخص می شود.

درواقع، سواپ حالت کلی‌تر پیمان‌های آتی است که در آن به‌جای یک پرداخت با مجموعه‌ای از پرداخت‌ها روبه رو هستیم. بنابراین، می‌توان سوآپ را به عنوان مجموعه‌ای از پیمان‌های آتی در نظر گرفت. در هنگام انعقاد سوآپ هیچ پولی بین طرفین معامله ردوبدل نمی‌شود.

• در قرارداد آتی طرفین قرارداد تعهد دارند که قرارداد را اجرا نمایند اما در قرارداد اختیار معامله، تنها یک طرف قرارداد متعهد به انجام آن است و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرای قرارداد می باشد.

مقاله ” بازار بایننس چیست ” را مطالعه نمایید.

ابزار مشتقه به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آن وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، انرژی، شمش یا ارز اصلی و پول و سرمایه مشتق شده‌اند و در بورس‌های مربوطه انجام می‌پذیرند و هیچگونه ارزش مستقلی ندارد. بازار مشتقه شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله است که این ابزارها به طور معمول در بورس‌های معتبر جهان دادوستد می‌شوند.

معاملات بورس کالا

وجود نارسایی و ناکارآمدی بازارهای سنتی، وجود نوسانات کاذب و عدم شفافیت برای کشف قیمت و همین طور نبود تضمین های لازم برای معاله گران، بشر را برآن داشت که اقدام به راه اندازی بورس های کالا در کشورهای جهان بپردازند.

بورس کالا بازاری منسجم است که در آن تعداد زیادی از فروشندگان، کالاهای خود را عرضه کرده و این کالاها پس از بررسی های کارشناسی و قیمت گذاری توسط کارشناسان به خریداران عرضه می شوند. در بورس کالا معمولاً کالاهای خام و فرآوری نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و ….. معامله می شود که به آن معاملات بورس کالا می گویند.

زمینه های فعالیت بورس کالا عبارتند از:

1- کانی های فلزی
2- محصولات شیمیایی و پتروشیمی
3- محصولات کشاورزی
4- معاملات آتی

مزایای معامله در بورس کالا

1- ایجاد اطمینان بین خریدار و فروشنده است.کالاهایی که در بورس کالا عرضه می شود از نظر اصالت و داشتن استاندارادهای لازم و فروشندگان آن کالاها از نظر صداقت مورد تایید نهادهای نظارتی و تنظیم‌کننده بازار است و از طرف دیگر پرداخت وجه و تسویه حساب از طریق اتاق پایاپای انجام می شود درنتیجه ریسک تسویه وجه وجود نخواهد داشت.
2- در بورس کالا کشف قیمت از طریق حراج و بر اساس عرضه و تقاضا صورت می پذیرد و این امر موجب ایجاد رقابت سالم بین تعداد زیادی از خریداران و قرارداد سلف (Forward) چیست؟ فروشندگان می شود.
3- بورس کالا مانند بورس اوراق بهادار دارای شفافیت است و معاملات صوری و دست کاری قیمت در آن صورت نمی گیرد و تعداد خریداران و فروشندگان و نرخ های پیشنهادی آنها در معرض دید همگان قرار می گیرد.
4- حذف واسطه های غیرضروی برای معاملات و ایجاد فضای مناسب برای خرید و فروش مستقیم بین خریدار و فروشنده
5- معاملات در بورس کالا مشمول معافیت های مالیاتی است.
6- جبران خسارت در مورد کالای معامله شده در بورس کالا از طریق اتاق پایاپای انجام می شود و نیازی به اقامه دعوی در مراجع قضایی ندارد.
7- در بورس کالا امکان معامله به صورت سلف وجود دارد به این صورت که معاملات در بورس هم از طرف خریدار هم از طرف فروشنده می تواند به صورت تسویه سلف باشد از طرف دیگر بانک ها بر اساس اسناد صادر شده توسط کارگزاری ها خیلی سریع و راحت تر به خریدار وام می دهند جون از صحت معامله اطمینان دارند.

محدودیت های معامله در بورس کالا

1- کسانی می توانند در بورس کالا معامله کنند که حجم خریدشان از حد معینی مثلا 30 یا 120 یا 250 تن در رینگ های مختلف کمتر نباشد.
2- گاهی اوقات کالا در بورس کالا به صورت سبد عرضه می شود مثلا شخصی کلیه کالاهای موجود در سوله خود را یکجا به فروش می رساند و امکان انتخاب برای خریدار وجود ندارد.
3- معامله در بورس کالا برای افرادی که دنبال فرار مالیاتی هستند جالب و دلخواه نیست.
4- فروشندگان باید دائماً کالای خود را در بورس کالا عرضه کنند و در صورت وقفه اخراج می شوند.

قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

1- قرارداد نقدی(spot)
2- قرارداد سلف(forward)
3- قرارداد نسیه(credit)
4- قرارداد آتی(future)
5- قرارداد اختیار معامله(option)
6- قرارداد صلح
7- قرارداد معاوضه

مراحل خرید در بورس کالا:

1- انتخاب کارگزار و دریافت کد مشتری بورس کالا
2- تکمیل فرم درخواست خرید با پیشنهاد قیمت به صورت باز، مقطوع و محدود
3- بررسی امکان خرید کالا و در صورت نیاز رایزنی با عرضه کننده کالا توسط کارگزار
4- واریز پیش پرداخت به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای که معادل حداقل سپرده مورد نیاز معامله است (10% ارزش تقریبی کالای مورد سفارش و 5% ارزش تقریبی کالای مورد سفارش برای کالاهایی که در رینگ صادراتی فروخته می شوند)
5- خرید کالا به این صورت که در زمان عرضه کالا در تالار، کارگزار با سایر کارگزاران رقابت می کند و در صورت عرضه کافی در قیمت مناسب کالا را خریداری می کند.
6- ارسال اطلاعیه خرید که پس از خرید کالا، اطلاعیه خرید توسط کارگزار تنظیم و برای خریدار ارسال می شود. در این اطلاعیه جزییات خرید، قیمت، حق الزحمه کارگزاری، عوارض بورس و عوارض قانونی درج می شود.
7- واریز مابقی وجه که باید حداکثر تا ساعت 10 صبح روز سوم کاری، مابقی وجه بر اساس اعلامیه خرید به حساب های بورس درج شده در اعلامیه خرید واریز شود. نام واریز کننده وجه بایستی با نام خریدار کالا یکسان باشد.
8- تسویه حساب با پایاپای که پس از واریز وجه توسط خریدار، کارگزار اقدام به تسویه حساب با اتاق پایاپای نموده و مدارک تسویه را تکمیل و به کارگزار فروشنده تحویل می دهد.
9- تعیین پیمانکار حمل بار که در این مرحله باید پیمانکار حمل بار و آدرس تخلیه توسط خریدار مشخص شده باشد.
10- پیگیری دریافت ثبت سفارش از فروشنده
11- دریافت حواله
12- پیگیری خریدار در خریدهای سلف که در خریدهای سلف، خریدار یک هفته قبل از موعد تحویل کالا، با فروشنده ارتباط برقرار کرده و پیمانکار حمل کالا را تعیین می نماید.

مراحل انجام داد وستد دراطلاعات بورس کالا:

1- مشتری درخواست خرید و یا فروش را به کارگزار می دهد و کارگزار سفارش مشتری را در تالار معاملات منعکس می کند.
2- سفارش مشتری در تالار معاملات و به روش حراج انجام می شود و معامله ثبت می شود.
3- پس از ثبت معامله داد و ستد آغار می شود و اتاق پایاپای گزارش نهایی اعم از وضعیت سپرده های مورد نیاز، تسویه روزانه و کارمزد معاملا را تهیه و برای کارگزار ارسال می کند.
4- اتاق پایاپای حساب های خود را با تمام کارگزاری ها تسویه و کارگزار هم حساب خود را با مشتری تسوبه می کند و در نهایت آگهی انجام معامله برای مشتری ارسال می شود.

پس قبل از هرکاری به کارگزار مورد نظرتان مراجعه کرده و جهت دریافت کد مشتری در بورس کالا اقدام کنید. اشخاص حقیقی لازمست فرم درخواست کد مشتریان حقیقی را تکمیل کرده و به همراه کپی شناسنامه و کارت ملی به کارگزار تحویل دهند. اشخاص حقوقی لازمست فرم درخواست کد مشتریان حقوقی را تکمیل کرده و به همراه کپي روزنامه رسمي ثبت شركت و كپي روزنامه رسمي آخرين تغييرات شركت و کپی شناسنامه و کارت ملی اعضا هیئت مدیره شرکت به کارگزار تحویل دهند.

اشتراک این مطلب

https://exirise.com/wp-content/uploads/2019/11/kala-bourse.jpg 394 700 ExConvHs3574Izp https://exirise.com/wp-content/uploads/2022/05/Name-Gold.png ExConvHs3574Izp 2019-11-10 18:01:24 2020-09-15 16:18:23 معاملات بورس کالا

دیدگاه خود را ثبت کنید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جستجو در محتوای وب سایت :

1401.03.17 #قثابت 💢تغيير در نرخ خدمات طبق نامه شماره 1401062 دریافتی از انجمن صنفی کارخانه های قند و شکر به نقل از بخشنامه شماره 0206711 اخذ شده از وزارت جهاد و کشاورزی کمک کرایه حمل چغندر از 1.000 ریال به 4.000 ریال افزایش یافته است که با توجه به نرخ خرید 17.000 ریالی چغندر در […]

1401.03.12 💢2 دلال بزرگ ارزی بازداشت شدند/ فارس: معاملات فردایی طلا ممنوع شد ▫️یک منبع آگاه در گفت‌وگو با فارس: معاملات فردایی طلا ممنوع شد. با این مصوبه، معامله‌گران در بازار فردایی طلا به جرم اخلال در نظام اقتصادی، تحت پیگرد قرار می‌گیرند. ▫️صبح امروز دو نفر از دلال‌های بزرگ طلا و ارز که نام […]

1401.03.05 #شپترو ✅شرکت پتروشیمی آبادان در اردیبهشت ماه به درآمد فروش 1,322,587 میلیون ریالی دست یافته که نسبت به ماه قبل 10,09% تغییر نشان می دهد. ✅جمع مبلغ فروش شپترو در دوره 2 ماهه به 2,523,956 میلیون ریال رسیده است که تغییر 117.66% نسبت به دوره مشابه سال گذشته نشان می دهد ✅شپترو در این […]

1401.02.31 🛢 تغییرات نرخ جهانی محصولات #پتروشیمی میانگین قیمتی ۳۰ اردیبهشت 🔻متانول ۳۴۳ دلار 🔻اتیلن ۱،۱۱۳ دلار 🔺پروپیلن ۱،۱۶۰ دلار 🔻پلی اتیلن ۱،۱۷۰ دلار 🔺نفتا ۹۰۳ دلار 🔻اوره ۶۷۲ دلار ✅ #زدشت بعد بیش از ۱۰۰ درصد رشد در محدوده مقاومتی روند میان مدتی وارد استراحت و نوسان شده است. ✅ #بترانس رشد ۶۰ درصدی […]

1401.02.21 #افزایش_سرمایه #دسانکو ✅ افزایش سرمایه 23 درصدی #دسانکو از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی مورد تایید حسابرس قرار گرفت. #حتوکا ✅در پایان جلسه مجمع حتوکا به ازای هر سهم ۲۵۰ ریال سود نقدی تقسیم شد. #شاوان 🛢 مجمع افزایش سرمایه شاوان ✅همه تولید کنندگان حوزه پالایشی نرخ پیشنهادی مصوب خوراک رو […]

1401.02.16 💢 سقوط آزاد معاملات اوراق حجم معاملات اوراق بدهی دولت در آخرین روز کاری هفته اخیر به کانال 100 میلیاردی سقوط کرد. ▫️12 اردیبهشت 1401، حجم معاملات خرد اوراق بدهی دولتی در بازار ثانویه نسبت به آخرین روز معاملاتی با 32 درصد کاهش به 184 میلیارد تومان رسید. این معاملات روی 30 نماد اخزا […]

1401.02.07 💢قرارداد واریز منابع از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت به‌زودی امضا می‌شود در این زمینه باید قراردادی مابین صندوق توسعه ملی و صندوق تثبیت بازار سرمایه برای انتقال وجوه امضا شود. این قرارداد دارای نکات حقوقی بود که باید در مورد آن‌ها به تفاهم می‌رسیدیم، اکنون مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد […]

گروه مشاوره و سرمایه گذاری پایا سرمایه اکسیر در سال ۱۳۹۶ با هدف ایجاد تحولی مناسب، در راستای ارائه خدمات نوین و استاندارد در حوزه معاملات بورس اوراق بهادار و انرژی تاسیس گردیده و همواره توسعه کمی و کیفی فعالیت هایش را سرلوحه برنامه های مشتری مداری خود قرار داده است.
شماره ثبت ۵۹۶۱۰۷

قرارداد سلف (Forward) چیست؟

سایت اقدام پژوهی - گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان

1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه قرارداد سلف (Forward) چیست؟ در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819 - صارمی

2 - شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2 و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .

3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.

پشتیبانی سایت

مقاله ابزارهاي مالي در بازار سرمايه

ابزارهاي مالي در بازار سرمايه

ابزارهاي مالي مشتقه در بازار سرمايه

هدف از اين مقاله بيشتر تشريح ابزار مشتقه و طراحي ابزار نوين براي بازار سرمايه است. شايان ذكر است كه اين ابزارهاي مالي در بسياري از نقاط دنيا سخت مورد توجه افكار عمومي واقع شده و اميد است كه در آينده نزديك بتوان از اين ابزار در بازار سرمايه ايران نيز بهره گرفت.

گونه اي از ابزار مالي است كه فقط، متخصصان فن، از چندوچون عملكرد آنها آگاهي كامل دارند و معمولاً خبرگان حرفه اي روي آنها سرمايه گذاري مي كنند.به طور خلاصه مي توان گفت كه مشتقه ها ( FINANCIAL DERVATIVES ) ، قراردادي بين دو يا چند طرف است كه پرداختهاي آن، براساس موقعيت سنجي ( BENCHMARK ) تعيين مي شود - درواقع، مشتقه ها، ابزارهايي براي كاهش يا انتقال مخاطره (ريسك) به شمار مي آيند. برخي از مشتقه ها كه توسط شركتهاي بزرگ صادر شده اند، به صورت استاندارد و تضمين شده در بورس، سازمان يافته و معامله مي شوند و برخي در حاشيه بورس و به صورت خارج از بورس، با توافق و مذاكره دو طرف انجام مي گيرد.

مهمترين گونه مشتقه ها عبارتند از:

قراردادهاي سلف( FORWARD CONTRACT ):

قراردادي است كه به موجب آن دو طرف تعهد مي كنند در يك تاريخ مشخص با يك قيمت مشخص يك كالا با كيفيت مشخص كه كلاً براساس توافق طرفين تعيين خواهد شد را مبادله كنند. در اين قرارداد هم پيش شرط اين است كه تفاوت ديدگاه نسبت به قيمت آينده براي خريدار و فروشنده وجود داشته باشد. براساس قرارداد سلف تمامي مبلغ بايستي قبلاً پرداخت گردد و كالا در سررسيد تحويل شود. بدين ترتيب، در اين معاملات، غالباً يا پول نقد رد وبدل مي شود يا اسنادي كه معادل پول نقد به شمار مي آيند. يكي از دارائيهايي كه معامله سلف آنها بسيار متداول است، نفت خام (مثل نفت خام سبك عربستان، تحويل در ژانويه) است.

قراردادي است كه در آن دو طرف تعهد مي كنند كه دريك تاريخ مشخص تعيين شده طبق ضوابط بازار رسمي بورس و با يك قيمت مشخص و تعيين شده طبق ضوابط بازار رسمي بورس،. يك كالا با كيفيت مشخص و تعيين شده طبق ضوابط بازار رسمي بورس، را مبادله كنند. مبلغ اين معامله يا در زمان معامله قرارداد آينده يا در زمان سررسيد معامله قرارداد آينده تعيين مي شود.لذا اگر مبلغ معامله در زمان معامله تعيين شود فروشنده معمولاً نگران است كه قيمت كالا در آينده بالا رود و خريدار نگران است كه قيمت كالا ثابت مانده يا پايين بيايد و برعكس در صورتي كه مبلغ معامله در زمان سررسيد مشخص شود خريدار نگران است كه قيمت كالا در آينده بالا رود و فروشنده نگران است كه قيمت كالا ثابت مانده يا پايين بيايد. اين قراردادها در بازارهاي رسمي يا بورس انجام مي گيرد و مقداري از مبلغ مورد معامله نزد سازمان بورس به عنوان وجوه تضمين حسن انجام قرارداد قرار مي گيرد.

قراردادهاي معاوضه اي:

قراردادي است كه طرفين به موجب آن تعهد مي كنند كه براي مدت معين (توافق شده) دو دارايي يا منافع حاصله از دو دارايي را با كيفيت مشخص (توافق شده) به نسبت تعيين شده معاوضه كنند. پس از سررسيد، هريك از طرفين متعهد است عين دارايي را به صاحب آن مسترد دارد. اين دارايي ممكنست فيزيكي يا مالي باشد، اين قراردادها به صورت غيررسمي( OVER THE - COUNTER MARKET ) انجام مي گيرند. نمونه متداول و شناخته شده معاوضه، معامله دو روش پرداخت سود براي يك مبلغ اصل يگانه است. در اينگونـــــه مشتقه، مثلاً پرداخت سود يك وام. 1000 دلاري در 10 سال با نرخ ثابت 7 درصد با پرداخت سود يك وام 1000 دلاري 10 ساله با نرخي كه طي 10 سال تغيير مي كند، معاوضه مي شود. معاوضه نرخ بهره، معمولاً به سه صورت (نرخ ثابت در برابر نرخ شناور، نرخ شناور در برابر نرخ ثابت و نرخ شناور در برابر نرخ شناور) انجام مي شود.

مشتقه اي است كه براساس آن، به خريدار مشتقه اختيار داده مي شود كه در مدتي معين و با قيمتي مشخص، اوراق قرضه يا دارايي معلومي (از قبيل سهامي معين يا سبدي از سهام مشخص) را بخرد يا بفروشد. حق انتخاب به اين معناست كه خريدار، الزامي به انجام معامله ياد شده ندارد. اگر حق انتخاب براي خريد باشد، آن را «حق خريد» و اگر براي فروش باشد «حق فروش» مي نامند.در ذيل به كمك نمودارها به تشريح عملكرد اين نوع قراردها مي پردازيم:

تحليل اختيار خريد از ديدگاه خريدار (الف):

در صورتي اين قرارداد موضوعيت پيدا مي كند كه ديدگاه خريدار و فروشنده نسبت به قيمت كالا كه در اينجا سهام شركت آلفاست. متفاوت باشد. به عبارتي خريدار تصور مي كند كه قيمت سهام فوق افزايش خواهد يافت در حالي كه فروشنده نگران است كه قيمت در 5000 ريال باقي مانده و يا كاهش مي يابد.

همان طوري كه از نمودار يك مي توان نتيجه گرفت چنانچه پس از 3 ماه قيمت سهام از 5000 ريال كمتر شود خريدار اختيار خريد (الف) قرارداد را اجراء نكرده و فقط ضرر او مبلغي است كه براي خريد اختيار خريد پرداخت كرده است كه در مورد هر سهم 500 ريال خواهد بود. چنانچه قيمت از 5000 ريال بيشتر شود يعني در 5500 ريال از ديد خريدار (الف) بي تفاوت است چون 500 ريال براي خريد اختيار پرداخت كرده و 5000 ريال هم براي خريد ورقه سهم كه مجموعاً 5500 ريال مي شود. اما چنانچه قيمت سهام فراتر از 5500 ريال شود مسلماً سود عايد اين خريدار خواهد شد.

2 - تحليل اختيار خريد از ديدگاه فروشنده (ب):

در صورتي كه فروشنده (ب) با دريافت 500 ريال در ازاي هر سهم اختيار خريد را به خريدار (الف) فروخته باشد، چنانچه قيمت كمتر از 5000 ريال باشد طبعاً قرارداد اجرا نخواهد شد و فروشنده (ب) يك درآمد از اين بابت خواهد داشت ولي چنانچه قيمت بيشتر از 5000 ريال شود يعني در 5500 ريال وضعيت بي تفاوتي وجود دارد ولي براي قيمت بيش از 5500 ريال قطعاً فروشنده (ب) ضرر خواهد كرد، زيرا سهامي كه ارزش آن مثلاً 6000 يا 7000 ريال است را مجبور است به قيمت 5000 ريال معامله كند.

خريد و فروش اختيار فروش :

1( PUT POTION ) - تحليل اختيار فروش از ديدگاه خريدار (ب): با همان مفروضات قبلي فروشنده سهام (ب) كه خريدار اختيار فروش است با پرداخت مثلاً 500 ريال به خريدار سهام (الف)، اختيار فروش 10000 سهم را به قيمت 5000 ريال خريداري كرده است و مدت قرارداد نيز سه ماه تعيين شده است. در سررسيد قيمت سهام ممكن است كمتر يا بيشتر از 5000 ريال باشد كه نمودار شماره 3 نشان دهنده وضعيت از ديدگاه خريدار اختيار فروش (ب) است.

چنانچه در سررسيد قيمت سهام كمتر از 5000 ريال باشد فروشنده (ب) سود مي كند چون سهامي كه قيمت آن مثلاً 4000 ريال شده را به قيمت 5000 ريال به فروش مي رساند. قيمت در نقطه بي تفاوتي 4500 ريال است چون در اين حالت ارزش سهام فروخته شده 4000 ريال به علاوه 500 ريال اختياري خريدار شده كه جمعاً 4500 ريال خواهد شد. هر قيمتي بالاتر از 4500 ريال به زيان براي فروشنده (ب) منجر خواهد شد. مثلاً اگر قيمت سهام 6000 ريال باشد، فروشنده سهامي را كه داراي ارزش 6000 ريال است را به قيمت 5000 ريال بايد معامله كند كه در اين صورت از اجراي اختيار خودداري كرده و زيان او همان 500 ريال خواهد بود.

2 - تحليل اختيار فروش از ديدگاه فروشنده (الف):

همان طوري كه از نمودار 4 مي توان نتيجه گرفت، چنانچه قيمت سهام كمتر از 4500 ريال باشد خريدار سهام (الف) زيان خواهد كرد چون سهامي كه قيمت آن در بازار مثلاً 4000 ريال است را مجبور است به قيمت 5000 ريال خريداري كند. باتوجه به اينكه مبلغ 500 ريال بابت فروش اختيار فروش دريافت كرده، كه زيان خالص با احتساب اين مبلغ محاسبــــه مي شود. در صورتي كه قيمت سهام بيش از 5000 ريال باشد قرارداد به اجرا گذاشتـــه نمي شود و فقط درآمد فروشنده اختيار (الف) همان 500 ريال خواهد بود.

اگه اجازه بديد تعريفي از forward و future را در اينجا ميگذارم تا تفاوت آن روشن شود . اين مطالب از برخي كتابهاي انگليسي اقتباس شده است.

الف) قراردادهاي فور وارد:

قرارداد سلف به عنوان ساده‌ترين اوراق مشتقه به شمار مي‌آيد. اين قرار داد توافق خريد يا فروش يك دارايي در يك زمان مشخص در آينده با يك قيمت مشخص است. اين قيمت مي‌تواند از قيمت نقدي آن – كه قيمت معامله در روز قرارداد مي‌باشد – متفاوت باشد. قرارداد سلف در بازار فرابورسي(غيررسمي) معامله مي‌شود كه اصولاً مابين دو موسسه مالي يا يك موسسه مالي و مشتري او صورت مي‌گيرد.

يكي از طرف‌هاي قرارداد سلف با خريد دارايي مورد معامله در يك زمان مشخص در آينده و با قيمت مشخص براي خود وضعيتي مثبت از دارايي در محاسبات خود فرض مي‌كند و به عكس طرف ديگر با توافق‌ فروش دارايي در همان زمان و به همان قيمت براي قرارداد سلف (Forward) چیست؟ خود وضعيتي منفي از آن دارايي‌ در آن زمان را فرض ميكند. قيمت در يك قرار داد سلف به قيمت delivery موسوم است. در زماني كه اين قرادراد ثبت مي‌شود، قيمت delivery براي محاسبات منظور مي‌شود و لذا قرارداد سلف براي هر دو طرف قرارداد – داراي وضعيت چه مثبت و چه منفي – هزينه‌اي نداشته و معادل صفر است.

در زمان انعقاد قرارداد، قيمت سلف با قيمت delivery برابر است. قيمت سلف يك قرارداد اصولا به سررسيد بستگي دارد. طبيعي است هرچه زمان سررسيد قرارداد طولاني‌تر باشد قيمت سلف پايين‌تر خواهد بود. در معامله نقدي قيمت بالاترين مقدار ممكن خواهد بود.

همانند قرارداد سلف، قرارداد آتي توافقي است بين دو خريدار و فروشنده يك دارايي مشخص واستاندارد در يك زمان مشخص در آينده با يك قيمت مشخص، برخلاف قرارداد سلف اين قرارداد توسط يك صرافي صورت مي‌گيرد. صرافي (واسطه) ويژگيهاي استاندارد قرارداد را مشخص مي‌كند. هم‌چنين چون دو طرف قرارداد ممكن است آشنايي با هم نداشته باشند، واسطه هم‌چنين براي هر دو طرف اجراي قرارداد را تضمين مي‌كند.

بزرگترين صرافي‌هايي كه قراردادهاي آتي در آن‌جا معامله مي‌شوند شامل هيات تجاري شيكاگو ( CBOT ) و صرافي مركانتايل شيكاگو هستند. در اين صرافي‌ها يا ديگر صرافي‌ها دارائي‌هاي بسيار زيادي از دارائي‌هاي فيزيكي و دارائي‌هاي مالي معامله مي‌شوند.

وجه تمايز ديگر قرارداد آتي با قرارداد سلف در اين است كه تاريخ دقيق تحويل كالا مشخص نمي‌شود.

رابطه قيمت قرارداد آتي با قيمت نقدي:

با نزديک شدن به زمان سررسيد قيمت آتي به قيمت نقدي نزديک مي‌شود و با رسيدن به زمان سررسيد قيمت آتي با قيمت نقدي برابر بوده و يا اختلاف کمي دارد.

الگوي قيمت قراردادهاي آتي:

براساس داده‌هاي سري زماني مي‌توان الگوهاي مختلفي را براي قيمت اين قراردادها استخراج کرد. بطور معمول در يک بازار عادي قيمت‌هاي آتي نسبت به زمان روندي صعودي دارند (همانند قراردادهاي آتي طلا)، وليکن در برخي موارد ازجمله نفت خام، قيمت آتي اصولاً تابعي کاهنده نسبت به سررسيد مي‌باشد.جدول مقايسه قراردادهاي سلف و آتي

قرارداد خصوصي بين دو طرف معامله در صرافي (بازار) معامله مي‌شود

قرارداد غيراستاندارد قرارداد استاندارد

اصولاً يک روز مشخص براي تحويل دارد داراي يک دوره زماني براي تحويل

تسويه در پايان دوره تسويه روزانه

تحويل کالا و يا تسويه نقدي فسخ قرارداد قبل از سررسيد

داراي ريسک اعتباري تقريباً فاقد ريسک اعتباري

مبلغ اين معامله يا در زمان معامله قرارداد آينده يا در زمان سررسيد معامله قرارداد آينده تعيين مي شود.

قيمت در روز انعقاد قرارداد تعيين ميشود ولي چون قراردادهاي آتي استاندارد هستند در بازار ثانويه قابل معامله هر روز قيمت گذاري ميشود و به قيمت روز ميتواند معامله و يا قبل از سررسيد فسخ( close out ) شود.

در تهيه اين مقاله از اين منبع استفاده كرده است:

MADURA JEFF, INTERNATIONAL FINANCIAL MANAGEMENT, 5 TH ED, USA: SOUTH - WESTERN COLLEGE, 1998.

SKYWAY MONETARY

خواننده گرامی التفات فرماید که مباحث مطرح شده به شرح زیر نوعاً در بورسهای جهانی مورد نظر است و با آنچه در بورسهای کالایی کشور ما جریان دارد، از همسویی کامل برخودار نیست:
1- مکان معامله:
عمده ترین تفاوت بین دو قرارداد آتی و سلف این است که قرارداد آتی ها در بورس ها معامله شده ولی قرارداد سلف (Forward) در بورسها معامله نمی شوند، بنابراین قرارداد سلف بنام قرارداد فرا بورسی اطلاق می گردد.
2- اندازه و حجم قرارداد:
قرارداد آتی ها از نظر حجم و مقدار توسط بورس شکل استاندارد پیدا نموده، در حالیکه قرارداد سلف طبق شرایط دلخواه خریدار و فروشنده تعیین می شوند.
3- شفافیت قیمت:
در قرارداد آتی ها بعلت اینکه در بورس عرضه می شوند قیمت از شفافیت کامل برخوردار است، در حالیکه در قرارداد سلف بعلت عدم معامله در بورس و عدم اعلام قیمت در حضور عموم معامله گران از شفافیت برخوردار نیست.
4- هزینه معاملاتی:
در قرارداد آتی هزینه های مستقیم بالاست و هزینه های غیر مستقیم پایین است ولی در قراردادهای سلف موضوع برعکس است.
5- ارزش موقعیت باز و نیاز به سپرده:
در قرارداد آتی ها موقعیت باز معاملاتی افراد بطور روزانه پس از اختتام معاملات محاسبه شده و معروف به روز آمد کردن حساب مشتری (Mark To Market) است ولی در قرارداد سلف بحثی از تعیین موقعیت معاملاتی روزانه افراد و به روز رساندن حساب مشتری بعمل نمی آید.
6- فراوانی و روانی داد و ستد (Liquidity)
قرارداد آتی ها بعلت اینکه در بورسها معامله می شوند به سهولت دست به دست قرارداد سلف (Forward) چیست؟ چرخیده و قابل معامله مکرر هستند، در حالیکه قراردادهای سلف ماهیت خاصی داشته و به سختی قابلیت چرخش معاملاتی دارند.
7- عامل جایگزین در هنگام ریسک:
بدلیل امنیت و سلامت در تمام قراردادهای آتی، اتاق پایاپای نقش و عامل تسهیل کننده و جایگزین (Novation) را ایفاء می نماید، در حالیکه در قراردادهای سلف چنانچه نزاعی میان خریدار و فروشنده بوجود آید، هیچگونه جایگزینی برای حل مشکل وجود نداشته و اگر چنین شرایطی پیش آید، هزینه آن بسیار بالاست.
8- قوانین و مقررات:
معاملات آتی ها در بورس دارای برخورداری از نظم و مقررات هستند در حالیکه قرارداد سلف بعلت عدم عرضه در بورس از نظم و مقررات عاری هستند.
9- پرداخت و تسویه:
در قرارداد آتی ها، گرچه تحویل کالا در صورت نیاز از الزامات است ولی معاملات عموماً در سررسید تسویه نقدی شده و طرفین معامله غالباً در پی دریافت سود هستند تا تحویل کالا، برعکس در قراردادهای سلف افراد عموماً بدنبال تحویل گرفتن کالا هستند.
10- نوع تحویل
در قرارداد آتی ها چنانچه قرارداد منجر به تحویل کالا گردد، استاندارد تحویل کالا شامل رعایت کیفیت، کمیت باید کاملاً مطابق با شرایط بورس انجام گردد، در حالیکه در قرارداد سلف موضوع فوق منتفی بوده و بصورت توافق دو طرفه و عاری از پشتوانه های استاندارد اجرایی بورس اجرا می شود.