سامانه پایا و ساتنا چیست؟

وبلاگی شامل معرفی روستای چم چم وحسابداری وپند ومطالب عاشقانه
حواله بانکی چیست؟
انسان در طول تاریخ همواره در پی مسیرهای تجاری امنتر برای نقل و انتقال وجه و اعتبار بوده است. از همین روی حواله شکل گرفت. خاستگاه حواله به قبل از قرن سیزدهم میلادی بازمیگردد. در آن زمان تجار در سر تا سر جهان از این ابزار به صورت گسترده استفاده میکردند. هر چند که امروزه حوالهها انواع مختلفی دارند. در این مطلب حواله بانکی و تفاوت آن با حواله ارزی را شرح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
در یک تعریف دقیق از حواله، باید گفت حواله در واقع نوعی سند است که در پی آن فرد بدهکار متعهد میشود مبلغ مشخصی را در مدت زمانی مشخص به فرد طلبکار یا یک شخص معین پرداخت کند. به همین ترتیب میتوان گفت حوالههای بانکی نوعی دستور پرداخت از جانب مشتری یا دارنده حساب به بانک یا موسسه مالی هستند که آنها را موظف سامانه پایا و ساتنا چیست؟ میکند حوالهای را به مقصد مورد نظر فرستاده و درخواست کند مبلغ مشخصی را به فرد یا حسابی معین پرداخت کند. حوالههای بانکی یکی از ابزارهای مهم انتقال پول در سیستم بانکی هستند. به خصوص در مواقعی که مقدار پول تحت جابجایی هنگفت باشد، استفاده از این ابزار فرد را از جابجایی پول به صورت نقدی بینیاز میکند.
انواع حواله بانکی
در سال ۱۳۸۵ برای اولین بار حواله الکترونیک پول از یک حساب بانکی به حساب بانکی دیگر تحت نظر طرح نظام جامع پرداخت به بهره برداری رسید. اولین زیرساخت با نام تسویه و انتقال آنی وجوه مورد استفاده قرار گرفت که امروزه بسیار گستردهتر شده و خدمات آن بهبود یافته است. حوالههای بانکی انواع دیگری را هم شامل میشود که در ادامه به آنها اشاره کردهایم.
۱. سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا)
سامانه ساتنا به منظور افزایش سرعت و امنیت مبادلات بین بانکی راه اندازی شد. این سامانه با اختصاص یک کد شانزده رقمی سامانه پایا و ساتنا چیست؟ به هر حواله پرداختی امنیت آن را چندین برابر افزایش میدهد. به علاوه عملیات انتقال وجه از طریق این سامانه بدون کارمزد انجام میشود. در سیستم ساتنا مشتری میتواند از انواع حساب جاری، پس انداز و کوتاه مدت خود به حساب شخصی یا افراد دیگر در هر بانک دیگری پول منتقل کند. با استفاده از سامانه ساتنا مشتری میتواند از طریق سیستم اینترنتی بانک یا مراجعه حضوری به شعب آن به هر حساب دلخواهی حواله منتقل کند.
در سامانه ساتنا نحوه انجام عملیات به سه روش صورت میپذیرد:
* آنی و لحظهای: دستور پرداخت بدون هیچ گونه دوره انتظار و به صورت آنی در سامانه پردازش میشود.
* ناخالص: مبادلات به صورت یک به یک و بدون دسته بندی و با مبالغ ناخالص به سیستم منتقل میشوند.
* تسویه: در این روش مبادلات بدون تاخیر تسویه شده و پرداخت غیر قابل بازگشت میشود.
۲. پایاپای الکترونیکی (پایا)
سیستم انتقال وجه پایا یکی دیگر از انواع حواله بانکی است. این سیستم در واقع زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانکی کشور به شمار میرود. از طریق این سامانه که زیر نظر بانک مرکزی است، امکان انتقال وجه از یک حساب به یک یا چند حساب دیگر در هر بانکی وجود دارد. همچنین سیستم پایا امکان انتقال وجه از یک یا چند حساب در بانکهای مختلف به یک حساب مشخص در بانک مبدا را هم در اختیار مشتری گذاشته است.
سیستم پایا دو هسته جداگانه انتقال اعتبار و برداشت مستقیم در قلب خود دارد که قابلیتهای ویژهای به این سیستم داده است. برای مثال با استفاده از سیستم پایاپای الکترونیکی میتوان اقساط تسهیلات را به صورت الکترونیکی پرداخت کرد، سازمانهای مختلف میتوانند حقوق و مستمری کارکنان و بازنشستگان را به راحتی پرداخت کنند و شرکتها میتوانند سود سهام و اوراق بهادار سهامداران را از این طریق پرداخت نمایند.
انتقال پول از طریق سامانه پایا معمولا طی یک تا سه روز کاری انجام میشود.
تفاوت حواله ارزی و بانکی چیست؟
همانطور که گفته شد حوالههای بانکی روشهایی مطمئن برای انتقال وجه از حسابی در یک بانک به حسابی دیگر در بانکی معین هستند. در واقع در این نوع حواله صرفا میتوان انتقال وجه بین بانکی در داخل کشور انجام داد و امکان انتقال وجه به بانکهای برون مرزی وجود ندارد.
اما با استفاده از حواله ارزی میتوان دستور پرداخت را از حسابی در یک بانک یا موسسه مالی مشخصی داده و آن بانک یا موسسه مالی موظف است به یکی از بانکهای کارگزار خود در کشور مقصد دستور واریز مبلغ حواله را به حساب معین صادر کند. به بیان دیگر به حواله ارزی، حواله بانکی بین المللی هم میتوان گفت.
تفاوت برات و حواله چیست؟
تاریخ نشان میدهد سیستم بانکداری در ایران پیشینه طولانی دارد. از همین روی استفاده از اسناد تجاری و بانکی مانند برات بسیار گسترده و مرسوم بوده است. برات همان معنای فارسی کلمه حواله است که در گذر زمان جای خود را به حواله داده و امروزه کمتر کسی از این کلمه تاریخی استفاده میکند. هر چند که به دلیل اهمیت ویژه برات، به این نوع سند و قوانین مربوط به آن در باب چهارم فصل اول قانون تجارت به طور کامل پرداخته شده است.
ریشه برات را باید در معنی این کلمه یا همان عبارت «برای تو» جستجو کرد. در واقع مردم در گذشته با استفاده از برات متعهد میشدند که «آنچه برای من است، برای تو خواهد شد».
صرافی برتر لندن چه خدماتی را در حوزه حواله ها انجام می دهد؟
اگر در زمینه خرید پوند به صورت درون یا برون مرزی تبحر و تجربه کافی ندارید، کافی است به صرافی برتر لندن اعتماد کنید. متخصصان صرافی برتر با چندین سال سابقه در امر مشاوره میتوانند به صورت حضوری و غیرحضوری شما را در زمینههای گوناگون از فعالیتهای ارزی و نقل و انتقال بانکی راهنمایی کرده و بهترین راهکارها را در اختیار شما قرار دهند. صرافی برتر همواره در تلاش است سوالات و مشکلات هموطنان را در کمترین زمان ممکن مرتفع سازد. متخصصان صرافی برتر اسناد تجاری و حوالههای شما را به طور کامل تحلیل و شفاف سازی کرده و تمامی اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار میدهد.
گفتنی است حواله هم مانند هر سند و ابزار دیگری میتواند مورد سوء استفاده قرار گیرد. برای پیشگیری از هر گونه سوء استفاده بهتر است اعتبار حواله دهنده را به خوبی بررسی کرده و از صرافی قانونی یا بانک و موسسه مالی معتبری اقدام به تقاضای حواله کنید. در آخر لطفا سامانه پایا و ساتنا چیست؟ فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
تفاوت سحاب ، پایا و ساتنا در چیست ؟
سامانهی سحاب برای انتقال وجوه بین کارتهای بانکی کاربرد دارد.
درصورتیکه بخواهید از حساب بانکی خود وجهی را بهطور مستقیم به حسابی در یکی دیگر از بانک ها منتقل کنید میتوانید از خدمات سامانه ساتنا یا پایا استفاده کنید.
اما اگر بخواهید از حسابی در دیگر بانک ها به حسابی در بانک مورد نظر خود انتقال وجه انجام دهید، باید از سامانهی ساتنا یا پایا در شعب بانکِ حساب مبدأ استفاده کنید.
ابزار استفاده از سامانه سحاب
ابزار استفاده از سامانهی سحاب در شعب ، دستگاهکارتخوان شعبه است. کارمزد انتقالِ بینبانکی مبالغ از طریق سحاب تا سقف ۱۰ میلیون ریال،۵۰۰۰ ریال است و برای مبالغ بیشتر، بهازای هر ۱۰ میلیون ریال،۲۰۰۰ریال به این کارمزد افزوده میشود.
انتقال وجه از کارت به کارت دیگر بانک ها؛
شما میتوانید با داشتن اصل کارت ملی و کارت بانکی خود و تکمیل فرم انتقال وجه بینبانکی از طریق سحاب از دستگاههای کارت خوان شعب بانک مقصد ، برای انتقال وجه از کارت خود به کارتهای دیگر بانک ها استفاده کنید. همانطور که پیشاز این گفته شده از رمز کارت (رمز اول) برای استفاده از کارت روی دستگاه کارتخوان استفاده کنید. توصیه میشود رسیدِ انجام انتقال را که دستگاه صادر میکند برای تسویه حساب های آتی خود نگه دارید.
انتقال وجه از کارت دیگر بانک ها به کارت خودی ؛
این خدمت در شعب بانک به تمامی افراد چه مشتری بانک باشند یا نباشند ارائه میشود. با داشتن اصل کارت ملی وکارت مغناطیسی دیگر بانک-ها (به استثنای کارت بانک تجارت) و تکمیل فرم انتقال وجه بینبانکی از طریق سحاب، میتوانید از دستگاههای کارتخوان شعب بانک ، برای انتقال وجه از کارتهای دیگر بانک ها به کارت استفاده کنید. برای انجام انتقال از طریق کارت خوان شعبه باید از رمز کارت (رمز اول) استفاده کنید. توصیه میشود رسیدِ انجام انتقال را که دستگاه صادر میکند برای تسویه حساب های آتی خود نگه دارید.
انتقال وجه از حساب به حساب سایر بانک ها از طریق ساتنا و پایا
برای انتقال سریع مبالغِ بیشاز ۱۵۰میلیون ریال از سامانهی ساتنا استفاده کنید. انتقال وجه از این طریق طی مدتی کوتاه (کمتراز ۲ ساعت) انجام می-شود.
چنانچه قصد انتقال مبالغ کمتراز ۱۵۰میلیون ریال یا درخواست انتقال وجه برای روزهای آتی را دارید از سامانهی پایا استفاده کنید. البته انتقال مبالغِ بیش-از ۱۵۰میلیون ریال و انتقال وجه به تاریخ روز نیز از طریق این سامانه امکانپذیر است.
آنچه برای استفاده از ساتنا یا پایا انجام میدهید
- با اصل کارت ملی و دفترچهی حساب (قابل برداشت) خود در بانک به یکی از شعب بانک مراجعه میکنید.
- فرم دستور پرداخت الکترونیک بینبانکی را بهدقت و درستی تکمیل میکنید.
- برای انتقال وجه از طریق ساتنا و پایا داشتن شبای حساب مقصد ضروری است. توصیه میشود در ثبت شبای حساب مقصد در فرم مربوطه دقت لازم را بهکار برید؛ چراکه درصورت بروز اشتباه، ممکن است انتقال وجه به حسابی غیر از حساب مورد نظر شما انجام گیرد.
- پساز انجام انتقال، نسخهی دوم فرم را بهعنوان رسید انتقال وجه دریافت کرده و نزد خود نگهداری میکنید.
برخی ویژگیها و مزایای ساتنا
- انتقال وجوه از طریق ساتنا آنی نیست؛ اما طی مدتی کوتاه، کمتراز ۲ ساعت انجام میشود.
- کمترین وجهِ قابل انتقال از طریق ساتنا ۱۵۰ میلیون ریال است.
- بیشترین مبلغ انتقال وجه ۳۰۰ میلیون ریال است.
- برای استفاده از این خدمت، هیچ کارمزدی دریافت نمیشود.
- درخواستهای ساتنا چنانچه خارج از ساعات اعلام شده از طرف بانک ثبت شود، ساتنا در روز کاری بعد انجام خواهد شد.
برخی ویژگیها و مزایای پایا
- از طریق پایا میتوانید دستور پرداخت (انجام انتقال وجه) را بهتاریخ روز یا روزهای آتی صادر کنید.
- با سامانهی پایا، انتقال وجه از سپردهی شما در بانک به حساب های متمرکز سایر بانک ها حداکثر تا ۲۴ ساعت و به حساب های غیرمتمرکز دیگر بانک ها حدکثر تا ۴۸ ساعت انجام می شود.
- امکان ثبت انتقال وجه گروهی (چندین انتقال) از طریق سامانهی پایا وجود دارد.
- اگرچه محدودیتی برای مبلغ انتقال وجه از طریق سامانهی پایا وجود دارد؛ توصیه میشود برای انتقال مبالغ بیشاز ۱۵۰ میلیون ریال از سامانهی ساتنا استفاده کنید.
- برای استفاده از این خدمت، هیچ کارمزدی دریافت نمیشود.
- درخواستهای پایا چنانچه خارج از ساعات اعلام شده از طرف بانک ثبت شوند، پایا در روز کاری بعد انجام خواهد شد.
سقف انواع انتقال وجه بینبانکی در بانک چقدر است؟
برخلاف انتقال وجه الکترونیکی، برای مبالغی که بهصورت حضوری در شعب بانک انتقال داده میشوند محدودیتی وجود ندارد. اما کمترین و بیشترین مبالغ نقلوانتقالهای بینبانکی، تابع قوانین و ضوابط بانک مرکزی ج.ا.ا بهشرح زیر است.
حسابداری وروستای چم چم
وبلاگی شامل معرفی روستای چم چم وحسابداری وپند ومطالب عاشقانه
به نام خداي حسابگر و حسابرس ،حسابدار زمين و آسمان و هر آنچه در اوست. هم او که افتتاحيه و اختتاميهي همهي کتابها و حسابها است.
ترازش هميشه موزون است و موجوديهايش همواره در فزون. مطالبات مشکوک الوصولي ندارد، زيرا کسي از قدرت لايزال او نميتواند بگريزد. استهلاک انباشته محاسبه نميکند چون در سيطرهي حسابداري او چيزي بيارزش نميشود. به کسي ماليات نميدهد و از کسي به ناحق چيزي نميگيرد. نه شرکت سهامي است و نه تضامني. هيچ شراکتي با احدي ندارد. خود مالک است و بيرقيب. تلفيق و ادغام و ترکيب در حوزهي شخصيتش پيشبيني شده است. حسابداري تورمي ندارد، سامانه پایا و ساتنا چیست؟ زيرا ارزشها در نظرش تغيير ناپذيرند. حسابداريش آنقدر خالص است که دورهي مالي در آن تعريف ناشدني و واحد پولي در آن بيمعنا است. عملکرد او به دورهي محدودي منحصر نيست و ازل تا ابد را در بر ميگيرد. تداومش يک فريضه نيست، بلکه يک اصل و حقيقتي محض است. مديريتش حسابداري و حسابداريش مديريت که بر مدار عدالت استوار است و به مثقال و ذره هم ميرسد و چيزي از قلم نميافتد. فضل و بخشش او بر محور اهميت ميچرخد و سرمايهي بندگان اميدواري به اوست و همان است که رهايي بخش آنان از حساب و کتاب روز جزا خواهد بود.
آدمهاي خاکي مثل زمين استهلاک ناپذيرند رفاقت با آنان اگرچه با ارزشترين دارايي نامشهود ترازنامه ات است ولي ثبتشان نمي کني نه بخاطر عدم تطابق با استاندارهاي حسابداري بلکه بخاطر اينکه در ترازنامه قلبت به گونه اي ثبت شده اند که هيچ پايان دوره اي تو را مجبور به بستن حساب آن نمي کند
تفاوت انتقال ساتنا و پایا چیست؟
ساتنا و پایا دو سامانه خدماتی بانکداری الکترونیک است که چندسالی است مورد توجه مردم قرار گرفته است ولی هنوز برخی تفاوت انتقال ساتنا و پایا را کامل نمی دانند دراین مقاله سعی شده است تا بررسی کاملی از تفاوتهای این دو سامانه در بخش انتقال ها باشد.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، شیوه انتقال پول در بین حسابهای بانکی در شرایط کنونی یکی از مهم ترین موضوع هایی است که مردم به صورت روزمره با آن سر وکار دارند، در حقیقت با توجه به گسترده شدن فضای مجازی در نقاط مختلف کشور به جرات می توان گفت که حداقل نیمی از جایجایی های پولی در بین حساب های بانکی از طریق اینترنت انجام می گیرد.
به طور قطع برای بسیاری از ایرانیها این اتفاق افتاده است که وقتی وارد اینترنت بانک خود به منظور انتقال وجه می شوند با دوگزینه "ساتنا" و "پایا " برخورد می کنند، درحقیقت هر دو سیستم این دو سیستم سامانههای سریع وقابل اطمینانی به منظور انتقال وجه بانکی هستند اما تفاوت این دوسامانه با یکدیگر موضوع مهمی است که شاید بسیاری از ایرانی ها نسبت به آن بی اطلاع باشند.
تفاوت اصلی ساتنا و پایا
در واقع سامانه "پایا " همان استفاده از روشهای الکترونیکی به منظور جابجایی وجه بانکی به میزان خرد است و از سامانه " ساتنا" به منظور پرداختهای کلان وحوالههای فوری استفاده میشود.
البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که هیچ کارمزدی به منظور استفاده از سامانه های پایا و ساتنا در نظر گرفته نشده است.
از سوی دیگری از لحاظ زمانی نکته پر اهمیت این است که در سیستم ساتنا عملیات بانکی طی نیمساعت انجام میگیرد ولی در سیستم پایا انجام کامل پرداختی وجابجایی وجه بانکی بین یک تا دو ساعت طول می کشد.
کدام سامانه محدودیت انتقال دارند
میزان مبلغ به منظور جابجایی پول را می توان از دیگر تفاوتهای مهم این دو سامانه دانست به طوری که در سامانه پایا می توان هر مبلغ به هر میزان ممکن را جابجا کرد ولی برای سامانه ساتنا شاهد محدودیت به لحاظ انتقال وجه بانکی هستیم که این اتفاق از سال 1391 به بعد رخ داد.
البته در انجام تسویه بین بانکی در سیستم پایا استفاده از سامانه پایا و ساتنا چیست؟ سیستم ساتنا در اولویت است که به این منظور پایا به صورت مستقیم به ساتنا متصل میشود وعملیات تسویه در پایان هر چرخه پایا به صورت کاملا خودکار انجام می گیرد.
در سیستم ساتنا واریز وجه به حساب مشتری به صورت کاملا تفکیک شده وبا درخواست بانک مرکزی وبانک مقصد در زمان کمتر از 2 دقیقه انجام می گیرد که میزان انجام این گونه عملیاتهای بانکی در بانکهای مختلف کشور متفاوت است و از این نظر نوع بانک مهم است ولی در استفاده از سامانه پایا ارسال وجه بانکی از بانک مبدا به بانک مقصد در فواصل زمانی 2 ساعته در ساعتهای اداری انجام می گیرد که از این موضوع به عنوان یک ایراد مهم برای سیستم پایا نسبت به ساتنا محسوب می شود.
اما درباره میزان انتقال وجه بانکی در سیستم ساتنا و پایا باید به این نکته مهم اشاره کنیم که سقف میزان انتقال پول در سامانه((پایا)) به 15 میلیون تومان می رسد ولی در سیستم ((ساتنا)) حداکثر میزان انتقال پول در یک جابجایی بانکی 50 میلیون تومان است.
مزایای ساتنا و پایا
به طورقطع در کنار تفاوت هایی که دو سامانه ساتنا و پایا به منظور انجام عملیات بانکی دارند این دوسامانه از مزایایی هم برخوردار هستند به طوری که استفاده از سامانه ساتنا در بین خود بانکها به منظور جابجاییهای پولی و بانکی بسیار مرسوم است.
البته انجام بسیاری از معاملات اقتصادی همچون خرید و فروش ملک و خودرو استفاده از سامانه ساتنا به طور معمول غیرقابل اجتناب است، از سوی دیگر با توجه به اینکه برای جابجایی مبالغ خرد از سامانه پایا استفاده سامانه پایا و ساتنا چیست؟ میشود طی چند سال اخیر حقوق بسیاری از کارمندان دولت، بازنشستگان، مستمریبگیران، پرداخت سود سهام و اوراق بهادار و پرداخت اقساط تسهیلات وامهای بانکی با استفاده از سامانه پایا انجام میگیرد.
موضوع مهم دیگر دراستفاده از سامانه ساتنا و پایا عدم اخذ کارمزد است به طوری که بسیاری از مبالغ سنگین پولی که شاید به جرات گفت که امکان انتقال آنها از طریق سایر راههای ممکن اسنادی و پولی در شرایط کنونی دشوار به نظر می رسد با استفاده از این دو سامانه به سهولت می توان انجام داد.
البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که که سامانه "پایا" در درون خود دارای دو هسته جداگانه «انتقال اعتبار» و «برداشت مستقیم» است که ارایه خدمات ارزشافزوده را برای بانکها میسر میسازند.
هسته انتقال اعتبار یا انتقال مستقیم همانند یک سامانه حواله بین بانکی عمل میکند با این تفاوت که این سامانه علاوه بر پذیرش حوالههای انفرادی قادر خواهد بود تا حوالههای انبوه شامل تعداد بسیار زیادی دستور پرداخت را نیز از بانکها و مشتریان آنها دریافت و پردازش می کند.
بنابراین به طور قطع نمی توان این واقعیت را انکار کرد که سامانه های بانکی "ساتنا " و " پایا " موجب شده اند تا نقل و انتقالات پولی در سطوح مختلف از خردگرفته تا کلان به سهولت انجام شوند اما ایجاد زیر ساختهای لازم به منظور بهرهبرداری لازم و مناسب از این سامانههای بانکی موضوع مهمی است که به طور قطع باید مورد عنایت ویژه مدیران بانکی وحتی مسوولان عالی رتبه کشورمان قرار بگیرد هرچند ایجاد بسترسازی های لازم به منظور راه اندازی ((بانکداری الکترونیک)) در ایران مساله حیاتی است که طی چند سال اخیر فقط درباره در ایران صحبت شده است ولی هنوز به طور عملیاتی شاهد وقوع اتفاق های مثبت وسازنده در این زمینه نبوده ایم. در شرایط کنونی که کشور در فضای پسا برجام قراردارد وبسیاری از تحریم های بانکی ایران لغو شده اند بانک های ایرانی به منظور ایجاد یک فضای مجازی موثر برای مشتریان خودشان نباید از هیچ کوششی دریغ کنند هرچند اتصال به بانک های بین المللی می تواند یکی از راهکارهای مهم برای بانک های ایرانی به منظور ایجاد فضای مجازی قابل اطمینان در کشور جهت نقل و انتقالات پولی وبانکی باشد.
تغییر ساعت واریز و تسویه حواله پایا و ساتنا به حساب مشتریان
حواله پایا و حواله ساتنا با تغییر در ساعت تسویه حساب امنیت شان را افزایش دادند . تغییر ساعت واریز و تسویه حواله پایا و ساتنا به حساب مشتریان یکی از اقدامات جدید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است که در بهمن 96 انجام شده است.
در مورد سامانه پایا، تراکنش های پایا تحت این سامانه تا ساعت 15:45 دقیقه در همان روز تصفیه و باقی تراکنشها به بعد از ظهر روز بعد موکول میشود. ضمن اینکه تراکنشهای کارتی شاپرک تحتسامانه پایا نیز تنها یک بار در 24 ساعت و در صبح روز بعد تصفیه خواهد شد. هیچ تصفیهای نیز در روزهای تعطیل انجام نخواهد شد. این رویکرد بانک مرکزی میتواند بر کنترل گردش پول در کوتاهمدت اثر قابلتوجهی داشته باشد و بازارهای دیگر را از نقدینگی تا حدودی مصون نگه دارد.
فرق حواله پایا و ساتنا
پایا و ساتنا سیستمهای تبادل اطلاعات بانکی است که سامانه پایا و ساتنا چیست؟ بانکها با این ابزارها، تمامی تبادلات بین بانکی مشتریان خود را بهصورت الکترونیکی انجام میدهند. کاربرد اصلی سامانه پایا، مکانیزه کردن پرداختهای خرد بین بانکی با تعداد انبوه برای مشتریان است.سامانه پایاپای الکترونیکی (پایا) از روشهای الکترونیک برای پرداختهای خرد و سامانه تصفیه ناخالص آنی (ساتنا) برای پرداختهای کلان و حوالههای فوری است.
برای انتقال وجه تا مبلغ 15 میلیون تومان از سامانه پایا استفاده میشود و برای انتقال مبالغ بالاتر از سامانه ساتنا. از این رو بسیاری از فروشگاههای خرد از دستگاه پایانه فروش (POS) پایا برای دریافت وجه از مشتری استفاده میکنند. در حال حاضر هیچ کدام از این روشها کارمزدی را برای مشتری در پی ندارند. تفاوت ماهیتی این دو سیستم نیز در این است که در سیستم ساتنا عملیات طی نیم ساعت انجام میشد و در سیستم پایا با تاخیر یک یا دو ساعت بسته به بانکهای مختلف، تصفیه صورت میگرفت. تفاوت اصلی که اکنون اتفاق خواهد افتاد، در زمان تصفیه است. در واقع محدودیت به هر دو روش تصفیه معامله گسترش خواهد یافت و حتی تصفیه در سامانه تصفیه ناخالص آنی(ساتنا) نیز دیگر آنی نخواهد بود.
بانک مرکزی روز گذشته بخشنامه شش بندی را درخصوص تغییرات دو سامانه پایا و ساتنا ابلاغ کرد.محدودیت زمانی برای «پایا»: براساس اعلام بانک مرکزی، از این پس در انتقالات سامانه پایا، دستور پرداختهای مشتریان تنها یک بار در روز انجام میشود؛ درحالیکه در گذشته در سیکلهای 2 و 3 ساعت پرداختها به حساب مشتری واریز میشد. اما با بخشنامه بانک مرکزی، تمامی پرداختها تا ساعت 15:45 پردازش میشود و برای اعمال نتیجه به بانک مقصد ارسال میشود. در نتیجه تمامی پرداختها تا ساعت 15:45 در همان روز پرداخت و باقی پرداختها به روز آتی حواله میشود و احتمالا تا ساعت 17 یا 18 عصر تصفیه مشتری انجام خواهد شد. نکته دیگر این است که این ضوابط برای روزهای غیرتعطیل رسمی خواهد بود.
محدودیتهای روز تعطیل: بانک مرکزی در دومین بند این بخشنامه اعلام کرد که ارسال دستور پرداخت در «پایا» و «ساتنا»، با تاریخ موثر در روز تعطیل رسمی، ممنوع است. از این بند میتوان اینطور تحلیل کرد که تمامی دستورهای پرداخت در روز تعطیل به شکل کامل به روزهای بعد موکول میشود. در سامانه پایا و ساتنا چیست؟ واقع مثلا اگر شما پرداخت الکترونیکی را با سامانه پایا یا ساتنا در روز جمعه انجام دهید، این دستور پرداخت با پرداختهای روز شنبه جمع خواهد شد و در بعدازظهر روز شنبه تصفیه خواهد شد. با این رویکرد تفاوتی ندارد که شما انتقال وجه الکترونیکی خود را در جمعه عصر انجام دهید یا آن را به شنبه صبح موکول کنید؛ چراکه در هر دو حالت تصفیه در شنبه بعداز ظهر انجام خواهد شد. در واقع هیچ نوع پرداختی چه از پایا و چه ساتنا در روز تعطیل رسمی انجام نخواهد شد.
تاخیر یک روزه در شاپرک: بانک مرکزی برای انتقالات سامانه پایا در تصفیه تراکنشهای کارتی «شاپرک» یک تفاوت قائل شد. برای این دست از تراکنشها، تصفیه در صبح روز بعد انجام خواهد شد. به این صورت که تمامی تراکنشهای کارتی مشتری در 3:45 بامداد روز بعد پردازش و به بانکهای پذیرنده ارسال میشود. احتمالا تصفیه نیز درساعت 6 تا 7 صبح انجام خواهد شد. ضمن اینکه ریز تراکنشهای پایانههای فروش «شاپرک» در ساعت 5:00 بامداد در اختیار بانکهای پذیرنده قرار میگیرد.
در نتیجه با این بند، دیگر تراکنشهای روزانه پایانههای فروش(POS) در همان روز تصفیه نخواهد شد و به روز بعد موکول خواهد شد.تصفیه تجمیعی در شاپرک: انتقالات سامانه «پایا» برای تصفیه تراکنشهای کارتی «شاپرک» بهصورت تجمیع مبالغ تراکنشهای روز قبل برای هر «شبا» صورت میپذیرد. در واقع تراکنشها بهصورت جز به جز در روز بعد تصفیه نخواهد شد و مجموع آنها به یکباره به حساب فرد واریز خواهد شد. در معاملات ساتنا چنین رویهای وجود ندارد و تراکنشها بهصورت جز به جز تصفیه خواهند شد.
محدودیت شاپرک در تعطیلات: اگر تراکنشهای انجام شده مربوط به روز قبل از روز تعطیل باشد، تراکنشها در صبح روز تعطیل، تصفیه نخواهد شد. مثلا اگر تراکنشهای پایانه فروش شاپرک یک فروشگاه در روز پنجشنبه باشد، مانند روزهای دیگر در صبح روز جمعه تصفیه انجام نخواهد شد و زمان تصفیه به بعدازظهر موکول میشود. بنابر اعلام بانک مرکزی، تصفیه تراکنشهای کارتی «شاپرک» در چنین حالتی صرفا یک بار در روز و در سیکل ساعت 15:45 پردازش و برای بانکهای پذیرنده ارسال میشود.
ریز تراکنشهای پایانههای فروش «شاپرک» نیز در ساعت 17:00 در اختیار بانکهای پذیرنده قرار میگیرد.کارسازی «ساتنا» به شکل روزانه: کارسازی دستور پرداخت مشتری به مشتری «ساتنا» در بانک مقصد، صرفنظر از زمان دریافت آن از مشتری ازسوی بانک مبدا، تا پایان وقت اداری تاریخ موثر دستور پرداخت صورت گرفته و تعهد انجام دستور پرداخت در این سامانه بهصورت «همان روز» است. به زبان سادهتر، دستور پرداختهای ساتنا باید در همان روز توسط بانکهای مبدا و مقصد انجام گیرد و تاخیر در پرداخت در این سامانه کمتر از سامانه پایا خواهد بود.
تصفیه در دو حالت «تصفیه تراکنشها هر شبانهروز چند بار» و «تصفیه تراکنشها هر 24 ساعت یک بار» اثرات مختلفی را در پی دارد.کارآیی سیستم دیتا: در حالت عادی هر تراکنش یک مسیر رفت و برگشت را طی میکند. در مسیر رفت، تراکنش از چند دروازه بهعنوان صافی، عبور میکند و در مسیر برگشت نیز تایید تراکنش از سوی این دروازهها لازم است. به همین دلیل میتوان گفت از لحاظ فنی هر تراکنش یک بار ترافیکی مشخصی را بر دوش شبکه دیتا قرار میدهد.
اگر تصفیه تراکنشها در هر روز چندبار صورت بگیرد، مطمئنا این مبادلات پولی با ایجاد ترافیک از صافیهای یاد شده هزینههای زیادی را بر دوش شبکه دیتا قرار میدهند؛ اما در طرف مقابل اگر همه تراکنشهای صورت گرفته تجمیع و تنها یک بار در روز پرداخت شوند از لحاظ تکنیکی یک کارآیی در سیستم پرداخت الکترونیکی ایجاد خواهد کرد.
پیگیری معاملات مشکوک: دومین اثر مثبت را میتوان به مسائل امنیتی از جمله پولشویی نسبت داد. در سیستمی که تراکنشها در طول هر شبانهروز تنها یک بار تصفیه میشود، پالایش تراکنشها و تفکیک تراکنشهای سالم از ناسالم با احتمال بیشتری صورت خواهد گرفت. بهعلاوه زمان بیشتری برای پیگیری تراکنشهای ناسالم از سوی معاملهگران وجود خواهد داشت.تعادل در تراکنشها: بهعنوان سومین کارآیی میتوان به ایجاد تعادل در تراکنشها اشاره کرد.
به این صورت که شرکتهای PSP میتوانند در وضعیت جدید بر حسب حجم تراکنش مشتریان را تفکیک کنند. بهعبارت دیگر این شرکتها از یک طرف روی تراکنشها کارمزد وضع کنند و از طرف دیگر برای تراکنشهای با حجم بالاتر تاخیر در تصفیه تراکنش را در زمان کوتاهتری انجام دهند. این اتفاق باعث میشود تا در بلندمدت یک تعادل جدید درخصوص حجم و تکرر تراکنشها صورت گیرد.
کنترل نقدینگی: چهارمین کارآیی نقش این ابلاغیه در کنترل نقدینگی است. در سالهای اخیر نقدینگی با شتاب قابلتوجه رو به رشد بوده است، بهطوری که عدهای عدمتعادل در بازارهای مختلف از جمله نوسانات اخیر در بازار ارز را به افزایش نقدینگی در سطح جامعه نسبت دادهاند. اثر تاخیر در تصفیه تراکنشها را میتوان در میزان پولی که معاملات لازم برای یک سال مالی را پوشش میدهند، مشاهده کرد.
در یک وضعیت تصفیه 24 ساعته، در مقایسه با تصفیه چند بار در روز، همواره مقداری پول از دسترس مصرفکنندگان برای انجام تراکنشها خارج میشود. به این معنی که سرعت گردش پول برای پوشش معاملات کاهش خواهد یافت اگر چه در بلندمدت ممکن است مصرفکننده مقدار پول قفل شده را محاسبه و به اندازه آن پول بیشتری برای معاملات در حساب جاری خود نگه دارد، اما اثر کوتاهمدت آن بر نقدینگی اجتنابناپذیر است. مثلا در بازار ارز، بسیاری از قیمتها در تعطیلی بازار در روز جمعه ایجاد خواهد شد و بازار را دچار تلاطم میکند. با محدودیتهای ایجاد شده در روزهای تعطیل، میتواند انگیزه معاملات فردایی را نیز به همان میزان کاهش دهد.
ساعت دقیق تسویه حساب حواله پایا
انتقالات سامانه «پایا» برای دستور پرداختهای مشتریان صرفاً یک بار در روز و در روزهای غیر تعطیل رسمی و در سیکل ساعت 15:45 پردازش و برای اعمال نتیجه به بانکهای مقصد ارسال میشود.
ارسال دستور پرداخت در «پایا» و «ساتنا» با تاریخ موثر روز تعطیل رسمی ممنوع است.
انتقالات سامانه «پایا» برای تسویه تراکنشهای کارتی «شاپرک» به صورت تجمیع مبالغ تراکنشهای روز قبل برای هر «شبا» صورت میپذیرد.
در روزهای غیر تعطیل رسمی، انتقالات سامانه «پایا» برای تسویه تراکنشهای کارتی «شاپرک» مربوط به روز قبل، صرفاً یک بار در روز و در سیکل ساعت 03:45 بامداد پردازش و برای بانکهای پذیرنده ارسال میشود. ضمناً ریز تراکنشهای پایانههای فروش «شاپرک» در ساعت 05:00 بامداد در اختیار بانکهای پذیرنده قرار میگیرد.
در روزهای تعطیل رسمی، انتقالات سامانه «پایا» برای تسویه تراکنشهای کارتی «شاپرک» مربوط به روز قبل، صرفاً یک بار در روز و در سیکل ساعت 15:45 پردازش و برای بانکهای پذیرنده ارسال میشود. ضمناً ریز تراکنشهای پایانههای فروش «شاپرک» در ساعت 17:00 در اختیار بانکهای پذیرنده قرار میگیرد.
کارسازی دستور پرداخت مشتری به مشتری «ساتنا» در بانک مقصد، صرفنظر از زمان دریافت آن از مشتری توسط بانک مبداء، تا پایان وقت اداری تاریخ موثر دستور پرداخت صورت گرفته و تعهد انجام دستور پرداخت در این سامانه به صورت «همان روز» است.
صبح روز دوشنبه دوم بهمن ماه یعنی دقیقا یک هفته قبل، مشتریان بانکها با تأخیر در انتقال وجوه از طریق ساتنا مواجه شدند؛ تأخیری که توضیح روشنی نیز از سوی کارمندان بانک برای علت آن داده نمیشد. علت سردرگمی کارمندان نیز البته به بیاطلاعی آنان از علت این تأخیر بازمیگشت به همین خاطر هم اولین توضیح یا توجیهی که بنظرشان میرسید این بود که در واکنش به مشتریان ناراضی بگویند ساتنا با اختلال موقت مواجه شدهاست! غافل از آنکه با گذشت چند روز مشخص شد این ساتنا نبود که دچار اختلال شده بلکه مدیران بانکمرکزی بودهاند که در اطلاعرسانی به مردم درباره تصمیم جدیدشان دچار اختلال شدهاند.
بانک ملی تنها بانکی بود که همین توجیه را به صورت رسمی اعلام کرد و در واقع به آن رسمیت داد.
سایت این بانک در خبری که در این باره منتشر کرد از “اختلال در تسویه دستور پرداخت های مشتری در ساتنا” خبر داد.
بنابر اعلام بانک ملی “بر اساس اعلام مرکز تسویه ساتنای بانک مرکزی، تسویه دستور پرداخت های مشتری به مشتری در این سامانه با اختلال مواجه شده است. باین اختلال به صورت سراسری در بانک های کشور بوده و تا اطلاع ثانوی تسویه امکان پذیر نخواهد بود. ساتنا سامانه ای الکترونیکی است که پردازش و تسویه تراکنش های بین بانکی و دستور پرداخت های فوری را به صورت انفرادی و آنی انجام می دهد”.
آنگونه که روزهای بعد مشخص شد، ماجرا اختلال نبود بلکه مدیران بانکمرکزی با اهداف متعددی که بنظرمیرسد قابل پذیرشترین آنها، کند کردن سرعت گردش پول و مدیریت بازار ارز باشد، ناگهان تصمیم گرفته بودند دفعات تسویه ساتنا و پایا را از 7 بار در روز به یک بار در 24 ساعت کاهش دهند و اصلا هم تصور نکردند که شاید لازم باشد این تغییر را به اطلاع مردم برسانند.
پرس و جو خبرنگاران در این باره شروع شد؛ با وجود اینکه تقریبا تمام فعالان شبکه بانکی و پرداخت الکترونیک کشور این تغییر سیکل را تأیید میکردند ولی همگی ترجیح میدادند اظهارنظر رسمی در این باره نداشته باشند. علت این پرهیز هم البته چندان دور از ذهن نبود؛ مسئولان بانکمرکزی که این تصمیم با صلاحدید آنها اتخاذ، ابلاغ و اجرا شده همچنان درباره آن سکوت کرده بودند و جالب اینکه با گذشت یک هفته همچنان نیز هیچ توضیحی درباره تصمیمشات به مردم ندادهاند.
سایت بانک مرکزی در این چند روز اخبار مختلف و متنوعی درباره شبکه بانکی و پولی کشور بر روی خروجی خود قرار دادهاست ولی هنوز خبری از توضیح درباره تغییر سیکلها تسویه نیست.
ماجرا زمانی ابعاد وسیعتری پیدا کرد که مشخص شد، سیکل جدید تسویه شامل دستگاههای کارتخوان هم شدهاست. پیش از این وجوهی سامانه پایا و ساتنا چیست؟ که خریداران از طریق کارتخوانها بابت خریدها پرداخت میکردند، 7 بار در 24 ساعت به حساب متصل به کارتخوانها واریز میشد اما در مدل جدید، این تسویه پس از 24 ساعت انجاممیشود. طبیعتا این اتفاق اصلا به مذاق فروشندگان خوش نیامد و تماسها با شرکتهای ارائهدهنده خدمات الکترونیک و بانکها شروع شد.