تجارت الکترونیک چیست؟

با این سه روش زندگی خود را متحول کنید

تجارت الکترونیکی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر مورد استقبال فوق العاده ای قرار گرفته است و این امر ضرورت انجام تحقیقات بیشتر برای یافتن راهکارهای جدید در این زمینه را نشان می دهد. تجارت الکترونیکی ، در زمینه های مختلف و فعالیتهای بازرگانی گوناگون از معاملات الکترونیکی میان خریداران خرد. بازرگانان و مشتریان بنگاهای بازرگانی ، مراکز اطلاع رسانی ، مبادلات مشاوره ای ، مجاورات جوامع و انجمنهای مجازی گرفته تا مبادلات میان دولت و ملتها گسترش یافته است.همه این موارد باعث شده تا این مبحث به عنوان مهمترین مسئله و دانش روز مطرح شود ودغدغه بنیادین کشورهای توسعه نیافته و یا در حال توسعه باشد زیرا اینگونه کشورها می دانند با کوچکترین کوتاهی در این زمینه به زودی و به طور کامل از میدان تجارت جهانی کنار رفته همین بهره اندک خود را نیز به کشور های توسعه یافته صنعتی که همگام با این تجارت نوین گام برداشته اند خواهند سپرد.

از تجارت الکترونیک تعاریف متعددی ارائه شده است. در حقیقت مجموعه متنوع وسیعی از تعاریف و مفاهیم برای تجارت الکترونیک وجود دارد که موضوعات ،کاربردها و مدلهای گوناگون را در بر میگیرد.

تعریف2: هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفع به جای تبادلات فیزیکی یا تماس مستقیم فیزیکی به صورت الکترونکی تعامل کنند.

آن دسته از کاربردهای فناوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشرفت دادن جریان کاری مبادلات تجاری ایجاد شده است.

ابزاری است که کسب و کارهای مختلف شرکای آنها مشتریان آنها را قادر می سازد که موضوعاتی چون کیفیت خدمات سرعت تحول و. را ارتقا و موضوعاتی همچون هزینه ها را کاهش دهد.

تعامل سیستم های ارتباطی COMMUNICATION ، سیستم های مدیریت اطلاعات DATA MANAGEMENT و امنیت SECURITY که به واسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروش محصولات و یا خدمات میسر می گردد.

استفاده از فناوری الکترونیکی در انجام امور بازرگانی پیشینه ای نسبتا طولانی دارد در حقیقت نیاز به تجارت الکترونیکی از تقاضاهای بخشهای خصوصی و عمومی برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات به منظور کسب رضایت مشتری و هماهنگی موثر درون سازمانی نشأت گرفته است .می توان گفت این نوع تجارت از حدود سال 1965 آغاز شد که مصرف کنندگان توانسته اند پول خود را از طریق ماشینهای خود پرداز ( ATM ) دریافت کرده و خریدهای خود را با کارتهای اعتباری انجام دهند .پیش از توسعه تکنولوژی مبتنی بر اینترنت در سالهای آغازین دهه 90 شرکتهای بزرگ دست به ایجاد شبکه های کامپیوتری با ارتباطات مشخص محدود و استاندارد شده برای مبادله اطلاعات تجاری میان یکدیگر زدند.این روش مبادله الکترونیکی EDI نامیده شد. در آن سالها لفظ تجارت الکترونیکی مترادف با مبادله الکترونیکی دادها بود .ایجاد وتوسعه و پیشرفت زیر ساختها و کاربردهای تجارت الکترونیک گردید .از نظر استادان جهش تکنولوژی اطلاعات دو دوره بیست ساله را پشت سر گذاشته و اکنون وارد دوره سوم شده است.

هر بیست ساله امکانات تجارت الکترونیکی را متناسب با توانایی های تکنولوژی اطلاعاتی آن عصر فراهم آورده است.در حالی که ماشینهای خود پرداز و کارتهای اعتباری در عصر بیست ساله نخست به جریان افتادند .در عصر دوم امکانات استفاده از مبادله الکترونیک داده ها سیستم بانکی بین المللی و انتقال وجه الکترونیکی فراهم شد.اما توسعه الکترونیک و کاربردهای تجاری آن باعث تحول اساسی در این روند تکاملی تجارت الکترونیکی سنتی و نوع اینترنتی آن تمایز محسوسی قائل شد.

تکنولوژی اطلاعات روش کارکرد افراد سازمانها و دولتها را دگرگون کرده و امور اقتصادی و اجتماعی وحتی طرز تفکر مردم را تغییر داده است. آموزش _ بهداشت _ صنعت و تولید و تجارت _ بانکداری _ خدمات و حتی نحوه گذراندن اوقات فراغت و سرگرمی ها همه تحت الشعاع آثار و تغییرات این تکنولوژی تجارت الکترونیک چیست؟ قرار گرفته است. تکنولوژی اطلاعات باعث ایجاد مشاغل جدید و صنایع نوین و خلاقیت های پیاپی شده و تغییرات عمده در روش زندگی پدید آورده است.نزدیکی روز افزون مردم جهان به یکدیگر تعامل فرهنگ و. نمونه های از این پیامدها است.از دیدگاه علمی نیز امروزه تکنولوژی اطلاعات در کنار مهندسی ژنتیک و دانش هوافضا یکی از سه شاخه پیشرو و آینده ساز دانش و تمدن فردای بشر به شمار می رود .پیشرفتهای تکنولوژی اطلاعات به حدی گسترده است که برخی از صاحب نظران آن را با پدیدهایی چون اختراع ماشین بخار مترادف دانسته اند. در بعد اقتصاد نیز اهمیت دست یابی سریع به اطلاعات صحیح کلید پیروزی در عرصه رقابت جهانی محسوب می شود .تجارت الکترونیکی نیز به عنوان قسمتهای تجارت الکترونیک چیست؟ مهم نشات گرفته از فن آوری اطلاعات است که پیشرفت آن در سایه پیشرفت فن آوری اطلاعات محقق گشته است.

تجارت اکترونیکی را می توان به سطوح مختلفی تقسیم بندی کرد .هر یک از ابعاد سه گانه اصلی تجارت یعنی محصول یا خدمات مورد مبادله فرآیند فروش و تحول خدمات پس از فروش می توانند از حالت فیزیکی و کاملا ملموس تا حالت الکترونیکی و نرم افزاری تغییر نمایند. در حالی که تجارت سنتی هر سه عامل کاملا قابل لمس است در تجارت الکترونیکی (بالا ترین سطح تجارت الکترونیکی )هر سه عامل حالت الکترونیکی دارند.لذا تجارت الکترونیکی می تواند در تمام یا بخشی از مراحل چرخه تجاری ( BUSINESS CYCLE ) به کار گرفته شود. چرخه تجاری از موارد یافتن کالاها و خدمات متناسب با نیازها و یافتن راههای مورد توافق (جستجو و مذاکره) سفارش حمل و پرداخت بها (اجرای توافق و پرداخت) فعالیتهای پس از فروش مثل گارانتی و خدمات پس از فروش تشکیل شده است.

با توجه به آنچه که گفته شد از آنجا که رشد تجارت الکترونیک وابسته و در ارتباط با رشد فناوری اطلاعات است بهتر است ابتدا نگاهی به رشد صنعت IT در جهان بیندازیم. در جوامع توسعه یافته حدود 80 درصد شغل های جدید به کامپیوتر،اینترنت و IT وابسته اند. رشد IT و ICT اثرات قابل مشاهد فراوانی بر اقتصاد پیشرفته داشته که رشد تجارت الکترونیکی و افزایش حجم اطلاعات و گردش سریعتر و افزایش شمار کاربران اینترنت را نیز در پی دارد. با توجه به بررسی های موسسه تحقیقاتی FORRESTER رشد سریع و روز افزون تجارت الکترونیکی در کشور های پیشرفته و مزیت های رقابتی حاصل از آن لازم است که کشورهای در حال توسعه به منظور حضور در بازارهای رقابت جهانی سریعا در استراتژیهای تجارت و بازرگانی خود تجدید نظر کنند.

در ایران استفاده عمومی از اینترنت بیشتر در دانشگاهها و به منظور انجام امور تحقیقاتی است تجارت الکترونیک چیست؟ ومراکز ایجاد شده در شهرها نیز در سطح محدودی فعالیت می نمایند و کاربران بیشتر به منظور الکترونیکی وتلفن از راه دور از اینرنت استفاده می کنند. بعلاوه بسیاری از قوانین و بسترهای لازم برای تجارت الکترونیک در کشور هنوز فراهم نشده است. بنابراین نمی توان انتظار داشت که تجارت الکترونیک به سرعت در جامعه گسترش بیابد. رتبه بندی EUI برای سال 2000 در زمینه تجارت الکترونیک در 60 کشور دنیا مؤید همین ادعاست.

در این زمینه رتبه بندی که در حقیقت سهولت و میزان دسترسی به تجارت الکترونیک را در کشورها نشان میدهد،از دو شاخه کلی محیط تجاری و ارتباطات استفاده شده است. برای شاخص محیط تجاری از 70 معیار مختلفی از قبیل گستردگی اقتصاد، چشم انداز ثبات سیاسی، محیط نظارتی، مالیاتی و درجه آزادی تجارت و سرمایه گذاری استفاده شده است که بر این اساس این شاخص نمره کشور ما از 10 عدد 3 است که در رتبه 59 قرار دارد. شاخص دیگر اطلاعات است که از معیارهایی از قبیل گستردگی شبکه مخابرات و ارتباطات و دیگر معیارهای مبین وضعیت دسترسی به اینترنت مانند هزینه اتصال به اینترنت، نرخ سواد و. تشکیل شده است. بر اساس این شاخص نیز نمره کشور عدد 3 از 10 است که رتبه 56 قرار دارد در مجموع دو شاخص جایگاه کشور ما رتبه 58 از میان 60 کشور بررسی شده است.

دلایل متعددی را می توان در بیان علل عقب ماندگی تجارت الکترونیکی در ایران بر شمرد که مهمترین آنها عبارتند از:

اصول و مقدمات تجارت الکترونیک

در این مقاله به بررسی مسائل، مشکلات، نکات و اصول آغاز به کار یک کسب و کار آن لاین خواهم پرداخت. سعی خواهم کرد که مقالات در عین وابستگی محتوایی بصورت جداگانه نیز قابل استفاده باشند و مطالب ستون یک هفته بصورت نیمه کاره رها نشود.برای رسیدن به این اهداف مناسب ترین راه را در تنظیم محتوای مقاله بصورت کاربردی و بشکل انجام گام به گام مراحل ساخت و پیاده سازی یک فروشگاه الکترونیکی فرضی دیدم.کالای مورد نظر را نیز نرم افزار کامپیوتر انتخاب کردم تا هم من و هم خوانندگان حد اقل آشنایی با شرایط فروش، مسائل و مشکلات احتمالی و … آن داشته باشیم. در نگارش این سری مقالات از کتب، وب سایت ها و مقالات بسیاری بهره گرفته و خواهم گرفت که فهرستی از آنها را بزودی برای استفاده خوانندگان در وب سایتی که به همین منظور آماده خواهم کرد قرار خواهم داد.اولین قسمت بیشتر شامل یکسری تعاریف و مقدمات کلی است و از شماره آینده وارد مباحث عملی تر خواهم شد.

برای شروع به کار و آشنایی با تجارت الکترونیک باید دیدگاهی کلی درخصوص تجارت داشته باشیم. بطور کلی تجارت را عبارت از هر نوع مبادله کالا یا خدمات که غالبا در قبال دریافت پول انجام می شود می دانند. با توجه چنین تعریفی می توان تجارت الکترونیک را بصورت ابتدایی اینگونه تعریف کرد: “فرآیند خرید، فروش و تبادل کالا که بر بستر شبکه های کامپیوتری بخصوص اینترنت صورت می گیرد.”

پروسه تجارت و به تبع آن تجارت الکترونیک دارای سه بازیگر اصلی است:

▪ خریدار یا فردی که قصد خرید کالا یا خدمات را دارد

▪ فروشنده که کالا یا خدمات را در ازای دریافت پول به مشتری می فروشد.و بسته به نوع خریدار می تواند خرده فروش (Retailer) و یا عمده فروش (Wholesaler) باشد.

▪ تولید کننده یا فردی که کالا را تولید می کند.چنین فردی باید فروشنده نیز باشد چون مجبور است کالای تولیدی خود را به خرده فروش، عمده فروش و یا حتی مصرف کننده نهایی بفروشد.

• عناصر موثر در تجارت

فرآیند تجارت چه بصورت سنتی و چه الکترونیک از یکسری عناصر تشکیل شده است.این عناصر عبارتند از:

▪ کالا یا خدمات:اگر کالا یا خدماتی وجود نداشته باشد تجارت بی معنی خواهد بود.

▪ مکان: علاوه بر خود کالا نیازمند جایی برای نمایش و فروش آن نیز هستیم. البته چنین مکانی الزاما یک مکان فیزیکی نیست و در بسیاری از مواقع یک صندوق پستی و یا یک خط تلفن نیز می توانند نقش آن را بازی کنند.

▪ بازاریابی: اگر کسی از وجود فروشگاه خبر نداشته باشد، فروشی هم در کار نخواهد بود.

▪ قبول سفارشات: برای دریافت سفارشات نیز باید سیستمی طراحی شود.

▪ دریافت وجوه: علاوه بر این نیازمند روشی برای دریافت پول از خریدار نیز هستیم.شیوه های دریافت نیز می تواند به سه شکل نقدی، اقساطی و پرداخت به ازای مصرف باشد.

▪ تحویل: تحویل کالای خریداری شده نیز از دیگر عناصر تشکیل دهنده چرخه تجارت است.روشهای تحویل کالا نیز از تحویل در محل فروشگاه تا تحویل با پست متفاوت است.

▪ مرجوعات:گاهی اوقات خریدار آنچه خریده نمی خواهد.در چنین مواردی باید سیستمی مسئول دریافت مرجوعات با دریافت وجه یا بدون آن باشد.

▪ ضمانت:ضمانت سالم رسیدن کالا به مصرف کننده که غالبا توسط تولید کننده (و نه فروشنده) انجام می شود.

▪ پشتیبانی و خدمات: امروزه بسیاری از محصولات پیچیده تر از آن است که بدون راهنمایی و کمک قابل استفاده باشند.برای چنین کالاهایی باید دپارتمانی مامور پاسخگویی به مشکلات و مسائل خریداران باشد.

در تجارت الکترونیک نیز بعنوان شاخه ای از تجارت همین عناصر را با اندکی تغییر داریم.مهمترین تفاوت در عنصر مکان مشاهده میشود که بجای یک مکان فیزیکی از وب سایت با هزینه ها ومشکلات به مراتب کمتر استفاده میشود.سایر موارد نیز از طریق شبکه ارتباطی کامپیوتری انجام میشود و به عنوان مثال بجای بازاریابی و پشتیبانی با مفاهیم جدیدی بنام های بازاریابی الکترونیک و پشتیبانی الکترونیک رو برو هستیم.

• انواع تجارت الکترونیک

فرآیند تجارت الکترونیک از لحاظ طرفین حاضر در آن به انواع زیر تقسیم میشود.(مطالب زیر اهمیت کاربردی زیادی ندارد و فقط از جنبه تئ.ریک مطرح شده اند.)

▪ B٢B) Business-to-Business): به معاملاتی که هر دو طرف آن تاجر (یا شرکت) باشند گفته می شود.این روش در خرید و فروش های عمده میان شرکت ها مورد استفاده می شود.

▪ B٢C) Business-to-Customer): مانند خرید و فروش های معمولی است که در آن فروشنده کالا یا خدمات انجام می شود.

▪ C٢C) Customer-to-Customer): در این روش با بازارهایی شبیه به جمعه بازار های قدیم روبرو هستیم.یعنی افراد کالای مازاد خود را برای فروش آورده و در عین حال کالای مورد نیاز خود را نیز در ازای آن یا بصورت جداگانه خریداری می کنند.

با تغییر بازیگران اصلی چرخه خرید و فروش با نمونه های کم کاربردتری مثل G٢B (دولت با تاجر) و … نیز مواجه می شویم که در اینجا از مطرح کردن آنها صرف نظر می شود.

• مزایا و معایب تجارت الکترونیک:

در شماره قبل به ارائه مقدماتی در خصوص تجارت و تجارت الکترونیک پرداختیم.حال بیایید ببینیم که اصلا چرا باید به سمت تجارت الکترونیک حرکت کنیم و به عبارت دیگر دلیل گسترش روز افزون تجارت الکترونیک چیست؟فرض کنیم که شما یک خریدار هستید که می خواهید یک کالای خاص را از طریق اینترنت تهیه کنید. بنابراین بدون محدودیت زمانی و در هر ساعتی از شبانه روز که می خواهید به فروشگاه مراجعه می کنید، با چند کلیک ساده قیمت ها و شرایط سایر فروشگاه ها را بدست می آورید،پیش از خرید از فروشگاه منتخب نظرات سایرین را در مورد کالا و خدمات فروشگاه مورد نظر مطالعه می کنید و سپس با خیال راحت سفارش خود را تکمیل کرده و چند ساعت یا چند روز بعد آن را در منزل تحویل می گیرید.ولی چرا تجار به فکر الکترونیکی کردن پروسه خرید و فروش افتاده اند؟برخی از مهمترین این دلایل عبارتند از:

١) ئمحدودیت زمانی و مکانی برای فروش کالا وجود ندارد.

٢) برای تبلیغ فروشگاه نیازی به هزینه ها و دردسر های چاپ و توزیع کاتالوگ ندارید.

٣) سرعت پردازش سفارش ها و در نتیجه سرعت خدمات رسانی افزایش می یابد.

٤) و از همه مهمتر نیازی به داشتن یک فروشگاه فیزیکی با هزینه های سرسام آور و دردسر های خاص آن را ندارید.

نتیجه نهایی تمام این مزیت ها پایین آوردن قیمت کالا برای مصرف کننده و در نتیجه افزایش میزان خرید از فروشگاه است.البته به خاطر داشته باشید که این مزایا و داستان هایی که در خصوص سوددهی فراوان تجارت الکترونیک شنیده اید در همه موارد صدق نمی کندو تا حدود زیادی بستگی به شرایط فیزیکی و قیمت کالا و همچنین نوع مشتریان آن دارد و برای همین است که به عنوان مثال کالاهای کم حجم تر و ارزان تر مثل کتاب، سی دی و … بیشترین سهم را از سود بازار تجارت الکترونیک نصیب خود کرده اند.برای آشنایی بیشتر و کاربردی تر با اصول موفقیت در تجارت الکترونیک و تجار موفق در این زمینه می توانید به سایت www.strikingitrich.com مراجعه کنید.

• ثبت دامنه Domain:

اولین مرحله در ایجاد یک تجارت الکترونیک ثبت دامنه ای مناسب برای آن است.انتخاب یک دامنه خوب و مناسب را شاید بتوان اساس بازاریابی الکترونیک و پایه موفقیت استراتژی های بازاریابی دانست زیرا علاوه بر این که یک نام خوب به راحتی در خاطره ها می ماند، یکی از مهمترین شرایط لازم برای کسب رتبه های بالا در موتورهای جستجو نام دامنه وب سایت است.دکتر رالف ویلسون در کتاب اساس بازاریابی وب معیار های انتخاب یک دامنه خوب را در چهار اصل زیر خلاصه می کند:

١) کوتاهی: یک نام دامنه خوب باید کوتاه باشد، هرچه کوتاهتر بهتر.زیرا یک نام دامنه کوتاه احتمال اشتباه در تایپ را پایین آورده و همچنین بخاطر سپردن آن را ساده تر می کند.

٢) قابل بخاطر سپردن: البته هر URL کوتاهی قابل بخاطر سپردن نیست. به عنوان مثال www.bscs.com برای شرکت فروش فرش Boyle Sierra Carpeting Sales بهیچوجه مناسب نیست زیرا بخاطر سپردن چنین حروف بی معنایی برای مخاطب بسیار مشکل است.درحالی که بهترین نام دامنه برای IBM وIEEE ، IBM.com و IEEE.com است زیرا مردم آنها را با این نام ها می شناسند.

٣) ارتباط با نام شرکت یا نوع کسب و کار:بهترین دامنه، دامنه ایست که بتوان آنرا حدس زد.علاوه بر این وجود کلمه کلیدی مربوط به نام کسب و کار در نام دامنه کمک بزرگی در بدست آوردن رتبه های بالا در موتور های جستجو هستند.

٤) احتمال اشتباه کم: مورد بعدی اینست که با جلوگیری از تکرار حروف، حروف مشابه و … احتمال وقوع اشتباه در تایپ نام دامنه را پایین بیاوریم.دکتر ویلسون در این باره می گوید:بسیاری از مردم املای ضعیفی دارند و دیگران هم که املای ضعیفی ندارند تایپیست های ضعیفی هستند.پس باید نامی را انتخاب کنیم که احتمال اشتباه تایپی پایینی داشته باشد.”

تجارت الکترونیک با دات وب

سرتان بسیار شلوغ است و وقت کافی برای رفتن به بازار و خرید اجناس مورد نیاز خود را ندارید، یا به دلیل آلودگی هوا و ترافیک شهر ترجیح می‌دهید قید خرید را بزنید! شاید هم از پیمودن خیابان‌ها و نیافتن کالای مورد نیاز خود، خسته شده‌اید.

تجارت الکترونیک چیست ؟!

در مورد اینکه تجارت الکترونیکی چیست و چه کاربردی دارد و تفاوت آن با تجارت معمولی چیست و یا اینکه تجارت الکترونیکی با کسب‌وکار اینترنتی چه تفاوتی دارد، پرسش‌های زیادی می‌شود، شاید برایتان سوال باشد که جایگاه تجارت الکترونیک کجاست، به خصوص در شرایط همه‌گیری کرونا، چطور می‌توان کارها را گسترش داد و اینکه از کجا و چگونه شروع کنیم؟

اول اینکه همیشه تعریف و برداشت ما از e-commerce، باید تجارت الکترونیکی باشد نه تجارت الکترونیک. ادا کردن معنی درست کلمات، بار معنایی و ماموریت کلمه را به درستی بیان می‌کند. پس به‌کار بردن کلمه تجارت الکترونیکی به جای تجارت الکترونیک، به واقعیت نزدیک‌تر است و رسالت این شیوه تجارت را بهتر بیان می‌کند.

در تعریف تجارت یا داد و ستد، در واقع مالکیت توسط فروشنده‌ی نوعی کالا یا خدمات در قبال دریافت مبلغی یا منفعتی به شخص دیگری که خریدار است، منتقل می‌شود که معمولا این گونه فرایند طی یک مذاکره تجاری و در یک محیط تجاری، مانند بنگاه یا بازار یا مغازه یا تجارت‌خانه صورت می‌گیرد و هر دو طرف این معامله یا تبادل از انجام کار خود خشنود هستند. حالا ممکن است این تجارت در سطح یک روستا، شهر، کشور و یا حتی ممکن است بین چند کشور، یا به‌صورت تجارت خارجی، صورت پذیرد.

در تجارت معمولا عوامل زیادی دخیل هستند؛ از قانون تجارت گرفته تا عرف و مسائل اعتقادی در انجام معامله، بسته به نوع فرهنگ و نگرش معامله گنندگان تاثیر دارد و حتی در قانون تجارت خارجی، همیشه ما می‌بایست طبق قوانین و پروتکل‌های بین المللی در دیپلماسی تجاری رفتار کنیم. هر چند صحبت در مورد تجارت به اندازه پیشینه خود انسان قابل تعریف و تفسیر است اما تا این حد، حق مطلب رسانده‌شد. در ادامه به بررسی تجارت الکترونیکی می‌پردازیم.

صحبت از الکترونیک کردن صحبت از اتم و صحبت از حرکت الکترون‌ها در خلا و ماده است و تعریف و تفسیر در این مورد تخصصی است و زیاد ربطی به مطلب ما ندارد بلکه کاربرد آن، در قالب ابزارهای دیجیتال، مانند اینترنت، موبایل، تلفن و تلوزیون و هر آنچه رسانه‌ها یا مدیاهایی که تحت تاثیر الکترونیک هستند، منظور و مقصود می‌باشد.

قبلا هم گفته‌شد که تجارت در به‌کارگیری هر ابزار نو و جدیدی، همیشه پیشتاز بوده و به منظور سهولت در فرایند یک دادوستد و بالابردن گردش کار و به دنبال آن، بالا بردن فروش و قدرت مالی خود، همیشه ابزار جدیدی به‌کارگرفته است. هدف هم افزایش فروش و دادوستد است، مشتری بیشتر شود، صادرات بیشتر انجام شود، تولید بیشتر صورت بگیرید، اشتغال بیشتر انجام شود و این روند، رو به رشد باشد. از این رو سرعت الکترونیک در تبادل داده‌ها، ایجاد ارتباط و تعامل از طریق ابزار، نیازی به تعریف و تجارت الکترونیک چیست؟ تفسیر ندارد. پس این نقطه تلاقی است که تجارت با الکترونیک دارد و در واقع تجارتی که متاثر از الکترونیک است به وجود می‌آید.

اما تجارت الکترونیکی چه تفاوتی با تجارت سنتی (قدیمی) دارد. در پاسخ باید گفت، در ماهیت کار هیچ تفاوتی ندارد، در هر دو مورد یک دادوستد صورت می‌پذیرد و در هر دو مورد قرارداد یا توافقی بر سر قیمت صورت می‌گیرد. همچنین در هر دو پول تبادل می‌گردد و هر دو تابع شرایط و قانون معاملات و تجارت یک منطقه است. اگر در هر کدام اختلافی صورت بگیرد هم، قانون نظارت و سعی در حل و فصل دارد.

اما سرعت و فراگیری تجارت الکترونیکی در دسترسی به مشتریان و ارتباط با آنها و همچنین سرعت معاملات و انجام فروش مانند مقایسه حرکت لاک پشت و پرواز عقاب است! شاید در نگاه اول این مثال کمی پیش پا افتاده باشد.

اما به نظر می‌رسد این یک فرض درست باشد؛ چرا که در پرواز عقاب، عقاب اشراف کامل به محیط خود دارد و در سقف پرواز و دسترسی به غذای خود محدودیتی ندارد، مضاف بر اینکه قدرت دید و سرپنجه‌های عقاب نیازی به تعریف ندارد؛ اما لاک‌پشت حرکتی کند و خسته‌وار دارد و محیط دید لاکپشت هم به اندازه سطح ارتفاع آن نسبت به زمین است.

منتها به عقاب رسیدن، نیاز به مهارت دارد. از مهارت‌های پرواز گرفته تا مهارت‌های مقابله با سایر شکارچیان. صحبت از عقاب کردن و عقاب شدن هم به همین سادگی نیست.

اگر بخواهیم از این تمثیلات بگذریم و سر اصل مطلب برویم، ما قصد داریم تجارتی انجام دهیم که متاثر از الکترونیک باشد، اینجا مقصود از الکترونیکی یا بازار الکترونیکی تلوزیون، رادیو، تابلو بیلبوردهای ال‌سی‌دی و ال‌ای‌دی کنار بزرگراه‌ها نیست و مختص تجارتی است که تحت تاثیر شبکه www یا اینترنت است، حالا ابزارهایی مانند تبلت، موبایل و تلوزیون نت‌های مختلف و حتی بیلبوردهایی که تحت تاثیر این تکنولوژی است را می‌تواند شامل شود.

صحبت ما در تجارت الکترونیکی، تجارتی نیست که تحت سخت‌افزار الکترونیکی باشد، بلکه تجارتی است که متاثر از برنامه‌ها و نرم‌افزارهای از پیش برنامه‌ریزی‌شده‌ای است که متاثر از اینترنت، با استراتژی، هدفمندی و تقسیم بندی بازار هدف به درستی صورت گرفته باشد.

تجارت الکترونیکی، تجارتی است که عامل ارتباطی و انجام دادوستد در آن، وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها، شبکه‌های اجتماعی، ایمیل و ابزاری از این دسته باشد. وگرنه صحبت ما اگر در مورد تجارت الکترونیک بود باید صحبت از تجارت لیزرها و ای‌سی‌ها و ریزپردازنده‌ها می‌کردیم این‌ها، ابزار هستند. زمانی که صحبت از تجارت الکترونیکی می‌شود، صحبت از شیوه‌ای از کاربرد مدیریت تکنولوژی در کسب‌وکار است.

کمی سراغ کاربردی‌تر کردن مفاهیم برویم که بتوانیم نتیجه بهتری بگیریم. سعی می‌کنیم با یک مثال ملموس شروع کنیم.

تصور کنید ما یک اتاق مجهز و تعداد متنوعی ابزار بدنسازی و ورزش داریم. آیا با داشتن این امکانات، ما ورزشکار می‌شویم؟ خب پاسخ کاملا مشخص است یعنی خیر. برای ورزشکار شدن و موفق شدن، نیاز به برنامه داریم، نیاز به تمرین مستمر داریم، نیاز به دانش آن رشته یا مربی آن رشته داریم یا باید خودمان دانش و تجربه داشته باشیم یا اینکه یک مربی با تجربه در کنار ما باشد ولی پیشنهاد من این است که اگر دانش و تجربه هم داشته‌باشیم، بهتر است یک مربی کنار ما باشد تا عیوب ما را ببیند و مهمتر اینکه، از نظر جسمی، ما باید شرایط ورزش کردن را داشته‌باشیم.

این مثال در مورد جف بیزوس مالک آمازون هم صدق می‌کند، زمانی که توسعه اینترنت به حدی رسید، بیزوس تشخیص داد که تعداد کاربران اینترنت یعنی محیط کسب و کار یا محیط بازار یا همان محیط باشگاه مستعد شروع کار است.

خودش هم آمادگی لازم از نظر تجربه و دانش یا همان توان اجرای کار را داشت یعنی محیط و عامل شروع کننده مهیا بود. تا حدودی هم دانش و تجربه برنامه‌نویسی را فراگرفته‌بود یعنی با تکنولوژی آن زمان فهمید؛ اگر یک وب‌سایت کتاب فروشی درست کند، تعداد زیادی دانشجو در امریکا به اینترنت 25 سال پیش دسترسی دارند و می‌توانند با وب‌سایت بیزوس ارتباط بگیرند و با توجه به قیمت و کیفیت خوب کتاب او نسبت به بازار که وضعیت رقابتی آمازون را نسبت به خرید سنتی ممتاز می‌کرد توانست ارتباط را با مخاطبین خود از طریق ابزاری که متاثر از اینترنت است و اینترنتی که متاثر از سرورها و پردازنده‌های الکترونیکی است، انجام دهد و معنی واقعی تجارت الکترونیکی به صورت ملموس و به شکل امروزی درک شد. هر چند تیم برنزلی در ایجاد وب‌سایت و شکل‌های اولیه این داد و ستد شاید سابقه بیشتری داشته باشند اما در اینجا سعی شد شکل ملموس‌تر و تکامل‌یافته و موفقی مثال زده شود.

دسترسی بهتر در هر لحظه به بازار خرید و فروش آمازون از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن، سهولت در انجام معامله، شفافیت معامله، در نظر گرفتن منافع خریدار و فروشنده در عالی‌ترین شرایط و دسترسی بدون زمان و مکان از طریق اینترنت، دسترسی به داده‌های خرید و فروش و مشخصات مشتریان به صورت شفاف یا دسترسی به داده‌های معاملاتی در لحظه و همچنین سهولت در ارسال و دریافت و ردیابی هر مرحله از فرایند خرید و فروش، تنها می‌تواند بخش شاید کوچکی از مزایای تجارت الکترونیک را بیان کند.

تمام موارد گفته شده هستند اما ای که این شخص چگونه به این مرحله رسید، مهمتر است…چرا همه به این قدرت نمی‌رسند؟ پاسخ این است که در تجارت الکترونیکی آنچه که مهم است، مهارت است و مهمتر از مهارت، داشتن تخصص لازم در اجرا و پیاده‌سازی ایده کسب و کار خود در فضای اینترنت یا مدل‌سازی ایده خود توسط یک وب‌سایت است. نیازی نیست که شما طراح سایت باشید شما باید خالق ایده وب‌سایت باشید، عوامل فنی و متخصص زیادی هستند که این ایده را برای شما پیاده‌سازی می‌کنند و این الگوی جامع و کاربردی شما است که می‌تواند موفقیت شما را تضمین کند.

این الگوی شما ریشه در هوش تجاری شما دارد. در مورد هوش تجاری مطالب و عناوین زیادی وجود ندارد و هر جا صحبت از هوش تجاری شده از آن به عنوان BI یا بیزنیس اینتلجنسی که اشاره به هوش دستگاه در تحلیل و به‌کارگیری پیش‌نیاز داده‌ها، توسط کامپیوتر در راستای اهداف سازمان دارد، صحبت شده؛ اما به نظر شاخه هوش تجاری مبحث مهمی مانند هوش مالی یا هوش اجتماعی و یا از این قبل مسائل است.

در قدیم بیان می‌شدکه فلانی شم بازار دارد، این همان است؛ یعنی هوش تجاری تلفیقی از دانش، تجربه، آینده‌بینی و استفاده درست و به موقع از ابزار، در راستای کسب‌وکار و تجارت است. کاری که جف بیزوس کرد؛ یعنی مدیریت تمام عواملی که میتوانست به موفقیت بیانجامد. از این رو هوش تجاری و مدیریت هوش تجاری قبل از هر مسئله‌ای توصیه می‌شود و شکل اجرایی و عملیاتی این موضوع، داشتن یک پلان و برنامه در قالب مدل کسب و کار یا بیزنس مدل اجرایی و منحصر به‌فرد با یک DAN تجاری اختصاصی برای کسب‌وکار می‌باشد.

هر جا که ما نیاز مشتری و انتخاب یک مدل تجاری در قالب بوم مدل کسب‌وکار و اجرای یک وب‌سایت، تحت عنوان ابزار ارتباطی خوب را درست برنامه‌ریزی کنیم، شک نکنید به سمت موفقیت در تجارت الکترونیکی پیش رفته‌ایم، هر چه بیشتر مشتری بگیریم، طبیعتا بیشتر اعتماد و اعتبار کسب کرده‌ایم و همیشه قدرت از مشتری و تعداد مشتری است. هر چیزی در جامعه انسانی، از انسان قدرت می‌گیرد بازیگر پرطرفدار ستاره می‌شود، ورزشکار پرطرفدار قهرمان می‌شود، صنعتگر مشهور، برند می‌شود و طبیعتا سایت پرطرفدار هم از این قانون طبعیت می‌کند.

یعنی هر چیزی از مشتری وطرفدار قدرت می‌گیرد؛ تا جایی که دیگران کار ما را جلو می‌برند تا خود ما، این قدرت تجارت الکترونیکی و یک برند الکترونیکی است؛ یعنی ما حتما نیاز به وب‌سایت در تجارت الکترونیکی داریم. وب‌سایت، محل دادوستد و بازار ما محسوب می‌شود، اما پشت این وب‌سایت باید هوش تجاری قوی یک فرد هوشمند و با دانش باشد، همچنین داشتن یک برنامه‌ی جامع مدیریت تجارت الکترونیکی، از همه مهتر است.

تجارت الکترونیک (Electronic commerce) چیست؟

انجام تمام فعالیت‌های تجاری در بستر شبکه‌های اینترنتی ساده ترین تعریف برای تجارت الکترونیک یا E-commerce است.

تعریف تجارت الکترونیک، شباهت زیادی با کسب و کار اینترنتی دارد.

برای دریافت بهترین محتوای مرتبط با کسب و کار، در کانال تلگرام «کسب و کار با بورسینس» عضو شوید: عضویت در کانال تلگرام

البته با توجه به تعاریف گوناگونی که از طرف کمیسیون‌ها و سازمان‌های مختلف برای آن ارائه شده است می‌توان نتیجه گرفت زمینه‌های کاربرد تجارت الکترونیک بسیار گسترده تر از بحث مبادله کالا و خدمات در بستر وب است.

تجارت الکترونیک واژه‌ای است که نحوه استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی – ارتباطی را توصیف می‌کند و در واقع پل ارتباطی بین دنیای فناوری اطلاعات و زندگی روزمره است. به طوری که امروزه حجم وسیعی از فعالیت‌های روزمره انسان به آن وابسته است.

همچنین در دنیای امروز تجارت الکترونیک یک مزیت رقابتی در شرکت‌ها محسوب می‌شود.

از مزایای استفاده از تجارت الکترونیک، ساده تر شدن و سریع تر شدن ارتباط شرکت‌ها، بنگاه‌ها و تمامی نهادهای مرتبط با یکدیگر است.

در واقع شرکت‌ها جهت برقراری ارتباط با یکدیگر، محدودیت‌های گذشته را نخواهند داشت، چرا که بسیاری از فعالیت‌ها از تجارت الکترونیک چیست؟ قبیل جستجو و مدیریت اطلاعات، بررسی وضعیت اعتبار، ایجاد اعتبار، پرداخت وجه، گزارش گیری و سایر مبادلات در بستر اینترنت صورت می‌گیرد.

به نوعی می‌توان گفت تجارت الکترونیک، تجارت بدون کاغذ است.

یکی از ساده‌ترین و کارآمدترین نقش های تجارت الکترونیک در زندگی روزمره افراد، خرید و فروش اجناس و انتقال وجه از طریق کارت‌های هوشمند و یا درگاه‌های پرداخت آنلاین تجارت الکترونیک چیست؟ است.

دستگاه‌های کارتخوان، درگاه‌های پرداخت آنلاین و پوزهای مجازی مجهز به بارکدخوان (QR Code) از ابزارهای دنیای تجارت الکترونیک هستند.

ارکان تجارت الکترونیک

ارکان تجارت الکترونیک نیز مانند سایر تجارت‌ها شامل خریدار، فروشنده، کالا یا خدمت ارائه شده، محیط تجارت، واسطه، پرداخت وجه و نحوه ارائه کالا یا خدمت است.

با این تفاوت که غالبا محیط تجارت الکترونیک یک فضای فیزیکی نیست و در بستر اینترنت صورت می‌گیرد و مبادلات مالی نیز توسط زیرساخت‌های بانکداری الکترونیک انجام می‌شود.

در برخی موارد رکن واسطه نیز حذف می‌شود و مبادلات بدون واسطه در قالب تجارت الکترونیک صورت می‌پذیرند.

دسته بندی‌های تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک به دسته های مختلفی تقسیم می شود که اطلاع از آن ها می تواند برای شروع کسب و کار مبتنی بر تجارت الکترونیک مفید باشد. در ادامه به مهمترین تقسیم بندی تجارت الکترونیک اشاره می کنیم

در تجارتB2B طرف های معامله هر دو شرکت هستند و در واقع این نوع تجارت برای شرکت‌هایی است که به یکدیگر خدمات و محصول ارائه می‌کنند.

برای مثال تجارت بین تولید کنندگان و خرده فروشان و یا تامین کنندگان مواد اولیه یک نوع تجارت B2B محسوب می‌شود.

این نوع تجارت عموما دربرگیرنده فروشگاه‌های آنلاین است و معرف همان تصوری است که بیشتر مردم از بحث تجارت الکترونیک دارند.

از قدیمی ترین سایت‌های B2C می‌توان به آمازون اشاره کرد که فعالیت خود را در سال 1995 میلادی به طور رسمی با فروش آنلاین کتاب آغاز کرد.

در این نوع تجارت، مصرف‌کنندگان پروژه‌ای با بودجه‌ای مشخص‌شده تعریف می‌کنند و آن را به صورت آنلاین بر روی وبسایت مورد نظر منتشر می‌کنند و شرکت‌ها برای انجام آن پروژه، پیشنهاد قیمت می‌دهند.

در این نوع تجارت افراد یا انجمن‌ها در بستر اینترنت کالاها و خدمات خود را در اختیار هم می‌گذارند و مبادله بین مصرف کنندگان صورت می‌گیرد.

امنیت در تجارت الکترونیک

نکته بسیار مهمی که در بحث تجارت الکترونیک مد نظر است، امنیت اطلاعات است؛ چراکه بر خالف تجارت سنتی، خریدار و فروشنده همدیگر را در هنگام مبادله تجاری نمی‌بینند.

به همین جهت باید راهی برای شناخت، صحت و تضمین اطلاعات در هنگام مبادلات و جابجایی وجه وجود داشته باشد.

همانطور که می‌دانید جلب اعتماد مشتری همواره یکی از اهداف اولیه در ایجاد رابطه بلند مدت با مشتریان است. همچنین وب سایت‌های فعال در زمینه تجارت الکترونیکی یکی از مکان‌هایی است که امکان سرقت و سوء استفاده از اطلاعات حساس افراد را برای کلاهبرداران اینترنتی فراهم می‌سازد.

در نتیجه اعتماد در جايی که مشتریان ملزم به ارائه اطلاعات حساس باشند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

از این رو استفاده از پروتکل‌های امنیت پرداخت مانند HTTPS (پروتکل انتقال اطلاعات رمزگذاری شده بین وب سایت و کاربر) برای جلوگیری از سرقت و یا سو استفاده از اطلاعات افراد نیز برای وبسایت‌ها حائز اهمیت است.

تجارت الکترونیک و بانکداری الکترونیک

بانک‌ها از جمله ارگان‌های مهمی هستند که نقش کلیدی در تجارت الکترونیک دارند.

تمامی نقل و انتقالات مالی از قبیل انتقال وجه و اسناد اعتباری توسط بانک‌ها و طبق قوانین موجود صورت می‌گیرد.

در واقع بانکداری الکترونیک مکمل تجارت الکترونیک است و تا زمانی که زیرساخت‌های لازم از طرف بانک فراهم نشود تجارت الکترونیک بی معناست و بخش اعظم مبادلات با اختلال مواجه خواهد شد.

از مزایای بانکداری الکترونیک کاهش استفاده از پول نقد و جایگزینی آن با زیرساخت‌ها و ابزارهای جدید از جمله کارت‌های بانکی، دستگاه‌های کارتخوان و درگاه‌های پرداخت است.

با توجه به آمارهای موجود، در گذشته سالانه 120 میلیارد ریال بابت جمع آوری و امحای اسکناس به اقتصاد ملی تحمیل می‌شد، که با ایجاد بسترهای بانکداری الکترونیک این عدد به میزان قابل توجهی تا 60 الی 70 درصد کاهش پیدا کرده است.

تجارت الکترونیک در ایران

ایران مانند دیگر کشورها، دارای شرکت‌های بسیاری است که برای توسعه بازار خود به اینترنت وابسته‌اند.

بحث تجارت الکترونیکی از سال 1375 شمسی در ایران مطرح بوده است؛ ولی با توجه به رشد جهانی موضوع تجارت الکترونیک، متاسفانه هنوز به اندازه کافی اقداماتی برای گسترش آن صورت نگرفته است.

هر تکنولوژی جدیدی برای ارتقا بیش از هر چیز نیازمند فرهنگ سازی و اثبات خود بین عموم افراد جامعه است و تجارت الکترونیک نیز در مسیر فرهنگ سازی قرار دارد.

یکی از معایب تجارت الکترونیکی، ناآشنایی عده زيادی از افراد جامعه با آن است که ناشی از نبود آموزش‌های عمومی و اجتماعی است. هنوز هم عده‌ای از افراد روش‌های سنتی در معاملات را ترجیح می‌دهند.

سخن پایانی

همان طور که بدون شک اختراع پول اولین انقلاب در زمینه تجارت بود، می‌توان گفت تجارت الکترونیک نیز انقلابی در زمینه تبادلات مالی در دهه‌های اخیر بوده است.

بسياري از اقتصاد دانان، بر اين باورند كه در سال‌هاي اخير، انقلابي شبيه انقلاب صنعتي به وقوع پيوسته و اين انقـلاب، جهـان را وارد ” عصـر اطلاعـات ” كرده است.

این نکته را نیز باید در نظر داشت که تجارت الکترونیک با توجه به پتانسیلی که دارد در بسیاری از کشورهای توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته است. با این حال هنوز هم تردید‌هایی در مورد استفاده از آن در کشورهای در حال توسعه وجود دارد که نیازمند بهره وری از منابع موجود برای شناخت هر چه بیشتر و بهتر این فضاست.

ورود زودتر به دنیای تجارت الکترونیک به کسب و کارهای مختلف کمک می کند تا قبل از آنکه دیر شود، خود را به این قافله برسانند.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

مفهوم تجارت الکترونیک

یکی از تغییرات اساسی در دنیای تجارت، آغاز تجارت الکترونیکی است که کسب و کار الکترونیکی نامیده می شود و به سرعت درحال فراگیر شدن است، و در اصل به معنی انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است، تجارت الکترونیک نیز، مانند هر تکنولوژی دیجیتالی یا بازار خریدِ دیگری که بر مصرف‌کننده‌ استوار است، در طول سال‌ها تکامل یافته است، با افزایش تعداد کاربران اینترنتی، بسیاری بر این باورند که به زودی تجارت الکترونیک به روش اصلیِ انجام معاملات تجاری مبدل می‌شود. بنابراین با میلیونر برای آشنایی بیشتر با این تجارت همراه باشید.

تاریخچه پیدایش تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک، برای اولین بار در دهه‌ی ۱۹۶۰ و از طریق یک مبادله‌ی الکترونیکی داده‌ها (EDI) بر روی شبکه‌های ارزش افزوده (VANs) معرفی شد و با افزایش دسترسی به اینترنت و ظهور فروشندگان آنلاینِ محبوب در دهه‌ی ۱۹۹۰ و اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ رشد کرد.

برای نمونه، وب‌سایت آمازون، کار خود را در سال ۱۹۹۵ و در گاراژ جف بزوس (Jeff Bezos) به عنوان کسب‌و‌کار حمل‌و‌نقلِ کتاب شروع کرد.

مفهوم تجارت الکترونیک و برخی تعاریف

تجارت الکترونیکی (E-commerce) فرایند خرید، فروش، انتقال یا مبادله ی محصولات، خدمات یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت را توصیف می کند. برخی از افراد با مشاهده کلمه ی تجارت گمان می کنند که تجارت الکترونیکی، تنها توصیف تراکنش های انجام شده بین شرکت های تجاری است. برخی از افراد نیز معتقدند که با این تعریف، عبارت تجارت الکترونیکی پوشای همه ی مفاهیم عنوان شده نیست.

از این رو بسیاری به جای آن، از عبارت کسب و کار الکترونیکی استفاده می کنند. کسب و کار الکترونیکی به تعریفی گسترده تر از تجارت الکترونیکی اطلاق می شود که نه تنها شامل خرید و فروش کالا و خدمات است، بلکه سرویس دهی به مشتریان، همیاری با شرکای تجاری، آموزش الکترونیکی و انجام تراکنش های مالی درون سازمان را نیز دربرمی گیرد.

تجارت الکترونیکی محض یا جزئی

تجارت الکترونیکی با توجه به درجه ی دیجیتالی شدن سازمان ها، اشکال مختلفی به خود می گیرد. درجه ی دیجیتالی شدن به عواملی مانند محصول یا خدمه فروخته شده، فرایند یا عامل عرضه کالا یا سرویس واسطه، وابسته است.

برای مثال محصول می تواند فیزیکی یا دیجیتالی باشد، فرایند نیز می تواند فیزیکی یا دیجیتالی باشد، در تجارت سنتی هر سه ی این ابعاد فیزیکی هستند با این حال به سازمان هایی که کاملا فیزیکی هستند اصطلاحا brick-and-mortar میگویند.

در تجارت الکترونیکی محض، تمامی این ابعاد دیجیتالی هستند بنابراین اگر حداقل یکی از ابعاد ذکر شده دیجیتالی باشد آن را تجارت الکترونیکی جزئی می نامیم.

به عنوان مثال خرید کتاب از آمازون یک تجارت الکترونیکی جزئی است، چون کالای خریداری شده توسط پست و به شکل فیزیکی تحویل خریدار می شود، اما خرید یک کتاب الکترونیکی، یک تجارت الکترونیکی محض است.